11Stedenbattle maakt van schoolschaatsen een feestje

Aan het project ligt een enorme organisatie ten grondslag. Het begint namelijk al op school, waar de kinderen in de klas en gymzaal kennismaken met de basisprincipes van de sport. Vervolgens krijgen ze in vier schaatslessen op de ijsbaan de onderdelen langebaanschaatsen, marathon, shorttrack, kunstschaatsen en ijshockey voor de kiezen. Na een kwalificatietest tijdens de laatste schaatsles plaatsen de beste acht scholen zich voor de finale van de 11Stedenbattle. Deze groots opgezette dag vindt plaats in de Elfstedenhal, waar de ijshockeyhal is omgetoverd tot arena van deze scholenstrijd.

Er zijn vrijdag zo’n 200 kinderen aanwezig voor de eindstrijd. “Maar meer dan de helft van de scholen in Friesland heeft aan het project meegedaan”, vertelt Jochem van Weelie namens Sport Fryslân, een van de organiserende partijen. Samen met de Sven Kramer Academy en schaatsschool 11S zorgen ze voor de uitvoering en coördinatie, terwijl de provincie als grootste subsidieverlener samen met de ijsbanen in Leeuwarden en Heerenveen, het Gewest Fryslân en de Elfstedenvereniging het project ook ondersteunen.

Vrijwel alle financiën zijn in de organisatie op het ijs gestoken. Voor de scholen zijn de kosten beperkt tot iets meer dan 20 euro per kind voor het hele traject. Het enige wat ze verder nog moeten regelen is het transport van en naar de ijsbaan. “We zien gelukkig dat scholen en ouders bereid zijn om er tijd en energie in te steken om iedereen naar de ijsbaan te vervoeren”, stelt Van Weelie, die eerder dit jaar zelf ook met zijn dochter en een auto vol kinderen naar de ijsbaan is gereden.

Vanuit schaatsschool 11S is Jansien Kamstra druk met het deel van het project dat in Leeuwarden plaatsvindt. Zowel in het voortraject als tijdens de afsluitende dag heeft ze de touwtjes strak in handen. Ze is tevreden over hoe het project er op dit moment voor staat, al zoekt ze ook altijd naar verbeterpunten.

“De scholen die hier nu zijn vinden het fantastisch en hadden niet verwacht dat we zo groot zouden uitpakken. Maar we onderzoeken ook waarom scholen wel of niet meedoen met het project. Daaruit blijkt dat vooral scholen meedoen die alles goed op de rit hebben. De scholen die niet of niet meer komen hebben meer moeite met het onderwijs en krijgen weinig tijd en ruimte van de inspectie voor projecten buiten de klas.”

Tijdens de spectaculaire finale, onder de regie van Sytse Prins van het Gewest Fryslân en Manouk van Tol van de Sven Kramer Academy, komt alles samen. “Normaal ben ik meer van het beleid en het bestuurlijke aspect, maar dit is een van de uitvoerende taken waar ik echt veel energie van krijg”, vertelt Prins tussen alle bedrijven door.

Het resultaat is te zien op het ijs. Het is dat er geen camera’s bij zijn, want het hele evenement had zo een speciale uitzending van Telekids kunnen zijn. En er is meer inspiratie opgedaan bij populaire tv-programma’s van weleer. Zo is er het onderdeel ‘Schaats je Rot’, uiteraard gebaseerd op het programma ‘Ren je Rot’ uit de jaren zeventig en tachtig.

De scholen hebben allemaal een kleur toegewezen gekregen en zijn afgereisd met bijpassende outfits en spandoeken. Het draagt bij aan een bijzondere ambiance, die nog extra ondersteund wordt door het sfeerlicht, de beats van een DJ en de vele aanmoedigingen van de meegereisde klasgenoten. Onder luid gejuich gaat Team Rood, It Harspit uit Ternaard, er met de overwinning vandoor en nemen ze de bokaal in ontvangst van topschaatsers Beau Snellink en Chris Huizinga.

Ondanks de flitsende ontknoping is er ook een serieuze kant van het project. Na drie jaar heeft het project duizenden kinderen op het ijs gebracht, maar er is nog weinig zicht op de langetermijneffecten. Gymdocent Riemer Hoekstra van de winnende school kent dan ook geen kinderen die lid zijn van een ijsclub. “Maar het is wel heel mooi dat de kinderen met dit project zoveel kanten van de schaatssport zien. Het zou mooi zijn als er doorstroom is naar de clubs.”

Dat is wel waar het schoolschaatsproject uiteindelijk toe moet leiden. Jan Bakker, die eind dit jaar de voorzittershamer van de Vereniging Friesche Elfsteden overneemt van Wiebe Wieling, ziet dat er in het derde jaar meer afstemming met de schaatsverenigingen is. “Zij worden meer aangehaakt in het proces vooraf en het is ook steeds duidelijker welke rol de schaatsscholen spelen en welke rol de clubs.” Douwe Brouwer, ook een van de initiatiefnemers en hoofdtrainer bij de Ferwerter IJsclub, ziet wat dat betreft nog wel verbeterpunten. “Voor de schaatsschool is het nog teveel een verdienmodel, terwijl we met zijn allen moeten zorgen voor zoveel mogelijk kinderen op het ijs. De samenwerking met de verenigingen kan dus nog beter. Zij zijn nog niet goed aangehaakt.”

Dat feit erkent ook Jorick de Haan. De verenigingsondersteuner bij Sport Fryslân is bij de afsluiting aanwezig om te zoeken naar aanknopingspunten voor de schaatsclubs. “Er is zeker nog veel meer uit te halen”, concludeert hij. “Onze clubondersteuning kan wat dat betreft ook nog stukken beter. Daarom gaan we binnenkort alweer plannen maken voor volgend jaar om verenigingen nog meer aan te laten haken.”

Josien Kamstra van schaatsschool 11S hoopt de kansen die er liggen in de komende jaren te kunnen benutten. “Na drie jaar hebben we de basis van de organisatie goed op orde. Nu kunnen we investeren in de verbinding met de clubs en het vervolgtraject.” Namens Sport Fryslân sluit Van Weelie zich daarbij aan. “We investeren nu nog vooral in de werving om scholen en kinderen binnen te krijgen, nu moeten we zorgen dat de achterdeur ook dicht blijft. De drempel om te gaan schaatsen lijkt toch hoger te liggen als de kinderen niet op de fiets naar de lokale club in het dorp kunnen.”