Drie jaar later is de geboren Leiderdorpenaar de grootste bedreiging voor de Nederlanders op de vijf en tien kilometer in PyeongChang. Maar eerst dit weekend de wereldbekerwedstrijd in Salt Lake City, op de baan waar hij in 2015 het wereldrecord op de 10 kilometer verpulverde. In gesprek met Bloemen en zijn coach over de Olympische Spelen, het wereldrecord en Canada.
Hoe beleefden jullie de dag dat Ted-Jan een wereldrecord reed?
Ted-Jan: "Het was gewoon een normale dag eigenlijk. Die periode zat ik goed in mijn vel. De week voordat ik het wereldrecord reed vloog ik naar Salt Lake City. Een vriend van me appte en vroeg 'hoe is het? Wat ben je aan het doen?'. Ik antwoordde dat ik onderweg was naar Salt Lake City om een wereldrecord te gaan rijden. Ik wist gewoon dat ik het kon, had daar veel vertrouwen in. De laatste paar ronden van de race waren niet zo moeilijk meer, toen wist ik wel dat ik het ging halen. Maar vooral het middengedeelte was heel moeilijk. Dan weet je dat je het nog zomaar kan verliezen."
Bart: "We hadden de week ervoor al over het wereldrecord gehad, het was iets waar we bewust mee bezig waren. Met een tijd rond de twaalf minuut dertig. Ik ging er eigenlijk van uit dat Ted-Jan het wereldrecord zou pakken maar dat die andere jongens (Sven Kramer en Jorrit Bergsma reden daarna, red.) het daarna weer zouden verbreken.
Ik zag meteen dat Ted goed in zijn slag zat, zijn ritme was heel rustig. Iedereen vond dat ik veel te rustig op het ijs stond. Ik heb geloof ik vierentwintig keer 'oké' gezegd tijdens de race. Ik heb ook nooit gezegd dat hij onder het wereldrecord zat. Dat heb ik één keer eerder tijdens een race gedaan, dat ging niet helemaal goed. Dat was bij Derek Parra in 2002, op de 1500 meter. Zei ik na 1100 meter dat hij op een wereldrecord zat, begon hij gehaaster te schaatsen omdat hij zo enthousiast was. Dat roep ik dus nooit meer. Ik heb Ted-Jan zijn ding laten doen, alle voorbereidingen hadden we daarvoor al gedaan."
Wat is er zo mooi aan de 10 kilometer?
Ted-Jan: "De 10 kilometer is verreweg de langste afstand. Het is gaaf als iemand dat gevecht om rondelang zijn rondetijden vast te houden kan winnen. Je ziet op de 10 kilometer ook veel verschillende races, mensen die te hard beginnen of hem afbouwen. Paren die echt met elkaar racen of iemand die ineens terugkomt in de wedstrijd. De 10 kilometer gaat dit seizoen een titanenstrijd worden, omdat er een heel aantal jongens zijn die het nu heel goed kunnen.
Maar ik win net zo graag een 5 kilometer. Hetzelfde geldt voor de team pursuit. Ik ben gewoon een ontzettende liefhebber van het schaatsen. Heb er ook altijd van gedroomd om een keer wereldkampioen allround te worden. De wereld vindt de Spelen het allerbelangrijkst en dan is het natuurlijk het gaafst om daar hard te rijden. Daar kijk ik ontzettend naar uit."
Sommige schaatsers zijn bang voor de 10 kilometer, er is buiten jou en de Nederlanders weinig weerstand. Hoe kijken jullie daarnaar?
Ted-Jan: "Als je goed bent in de 10 kilometer dan wil je hem wel rijden denk ik. Als anderen er bang voor zijn dan denk ik; mooi, dan win ik wel."
Bart: "Ik ken één schaatser die zich verveelde tijdens de 10 kilometer, maar wel zilver won op de Spelen: Chad Hedrick. Die vond er geen moer aan, ha. Ik denk dat heel veel schaatsers er gewoon niet hard genoeg voor willen of durven trainen. Het ís ook hartstikke zwaar. Bij het wereldrecord wist Ted na vijf rondjes al dat hij hem had. Het middengedeelte is heel zwaar. Na tien ronden krijg je pijn in je benen en dan moet je nog vijftien ronden door met die pijn. Het is een constant gevecht, ga je toegeven aan die pijn of de angst dat je hem niet goed gaat uitrijden? Ik denk dat Ted daar heel goed in is."
Kan je je een voorstelling maken van de Olympische Spelen?
Ted-Jan: "Ik kan me er wel een voorstelling van maken maar of dat de juiste is zullen we beleven. Ik ben er nooit eerder geweest. Als ik mijn programma af kan werken zonder dat er rare dingen gebeuren en als ik mijn beste race laat zien, dan is er niemand die harder gaat schaatsen. Daar geloof ik echt in. Wat de eindtijd zal zijn hangt af van de omstandigheden, maar als ze zo zijn als vorig jaar (tijdens het WK Afstanden, red.) dan moet je wel aan wereldrecords denken."
Bart: "Je kunt op twee manieren omgaan met de Spelen. Je kunt denken dat het gewoon een 10 kilometer is, of er iets speciaals van maken: 'het zijn de Spelen en ik wil het beter doen dan ooit'. Ik vind het fantastisch, het zijn de mooiste wedstrijden die er zijn. Die druk en spanning brengt het beste in mij als coach naar boven. Voor mij is het dan een zwart-witte wereld, het is goed of niet goed. Organisatorisch gezien zijn het ook simpele wedstrijden waar je als coach niet teveel tegelijk hoeft te doen, je hebt maar één afstand en twee of drie rijders per dag."
Je hebt je in Canada kunnen ontwikkelen van underdog naar favoriet. Is het lastig om die rol te hebben?
Ted-Jan: "Of ik nu underdog ben of favoriet, ik moet gewoon zo hard mogelijk schaatsen. Mentaal is het anders maar ik ben er op voorbereid. Het maakt me dus ook niet heel veel meer uit."
Bart, je hebt meerdere toppers gecoacht. Chad Hedrick, Bob de Jong. Is Ted-Jan met iemand te vergelijken?
Bart: "Nee, ik denk dat alle toppers hun eigen handleiding hebben. Het zijn allemaal sterke persoonlijkheden die weten wat ze willen, namelijk heel graag schaatsen en winnen. Als coach doe ik ook mijn trainingen anders dan voorheen. De structuur is hetzelfde, maar zelfs mijn jaarplan is anders."
Is Ted-Jan makkelijk te coachen?
Ted-Jan: "Ik ben makkelijker te coachen dan voorheen, maar ik was zeker niet altijd makkelijk te coachen."
Bart: "Ik denk dat geen enkele topper makkelijk te coachen is. Ik heb met Ted minder vaak woordenwisselingen dan met Derek Parra bijvoorbeeld, alhoewel ik Ted af en toe echt moet overtuigen van dingen. Met name op technisch gebied waren er dingen die hij nog kon verbeteren. We hebben heel veel geshorttrackt bijvoorbeeld."
Weten jullie wanneer Canada voor het laatst een olympische medaille won op de 5 of 10 kilometer?
Bart: "Nooit toch? Weet jij het, Ted?"
Ted-Jan: "..."
Dat was in 1932, in Lake Placid… William Logan haalde brons op de 5 kilometer, Frank Stack brons op de 10 kilometer.
Bart: "Toen was het nog geen time trial, was het een pack start."
Ted-Jan: "Nou, dan telt het niet!"
Bart: "Dus het is nog nooit gelukt toen ze echt in hun eentje tegen de klok gingen rijden."
Ted-Jan: "Ha, shit zeg. Blijkbaar kan het niet. Of ik nu extra druk ervaar? Een medaille zou wel historisch zijn."
Bart: "Het is nooit eerder gelukt, dus het zal toch wel niet lukken, ha."
Ted-Jan: "Een hopeloze situatie! Waar ben ik aan begonnen?"
Denny Morrison heeft veel fysieke problemen gehad de afgelopen jaren, is Ted-Jan de hoop van de Canadese ploeg?
Ted-Jan: "We hebben met de hele ploeg veel progressie gemaakt. Sotsji was buiten Denny om niet zo goed maar nu hebben we medaillekandidaten op alle afstanden. Dus ik denk zeker niet dat ik de enige ben."
Bart: "Canada wil het record van Nederland van Sotsji verbreken. Nee geintje, maar ik denk wel dat Ted-Jan gelijk heeft. Ik heb alleen al in mijn trainingsgroep zeven schaatsers die allemaal eens een medaille op de WK Afstanden hebben gewonnen. Ook Denny is weer erg goed op weg. Bij de meiden hebben we natuurlijk onder andere Ivanie Blondin en ook op de team pursuit hebben ze hard getraind. Ik denk niet dat Ted het team hoeft te dragen, maar dat hij juist ook gedragen wordt door het team en de coaches die zich hebben bewezen."
Blijven jullie in Canada na de Spelen?
Ted-Jan: "Zolang ik schaats blijf ik in Canada, heb het er wel ontzettend naar mijn zin. Nederland raakt steeds verder weg, iedereen raakt steeds verder vervreemd naarmate je weg bent. Er zijn redenen te bedenken om daarna terug te verhuizen, maar die beslissing zal ik tegen die tijd samen met mijn vrouw maken."
Bart: "Tweeëntwintig jaar geleden tekende ik een contract voor anderhalf jaar in Amerika, toen dacht ik nog dat ik daarna terug zou gaan naar Nederland om mijn studie af te maken. Tien jaar later zat ik er nog steeds. Canada bevalt ons ook hartstikke goed, het is een goed land om in te leven. Mijn zoon van twaalf is hier opgegroeid, het wordt steeds moeilijker om terug te gaan. Maar we gaan na de Spelen kijken, ik krijg dan altijd wel aanbiedingen van andere landen."
Tenslotte, is een wereldrecord mogelijk in Salt Lake City?
Ted-Jan: "Het seizoen is zo ingericht dat we op ons best zijn tijdens de Spelen. Maar ik ga gewoon zo hard mogelijk schaatsen. Dat wereldrecord was wel een epische race (6.03,32 van Sven Kramer gereden in 2007, red.), dan moet alles wel op zijn plek vallen wil je dat halen. Maar goed, alles is mogelijk."
Bart: "Je reed eerder dit seizoen al 6.08 terwijl de omstandigheden niet super waren. Een paar seconden eraf rijden moet kunnen, maar of het genoeg is voor 6.03 is de tweede vraag."