De aanleiding
Het is vijf voor twaalf voor de ijsbanen in Nederland. Verduurzaming is keihard nodig. Het energieverbruik én de uitstoot van CO2 moeten omlaag. Maak je daar geen werk van, dan zijn ijsbanen straks niet langer exploitabel. Zonder kunstijsbanen komt de schaatssport in gevaar. En dus moest er wat gebeuren, besefte de KNSB ver voordat de oorlog in Oekraïne uitbrak. Adequaat inspelen op de klimaatverandering werd een van de speerpunten in de Meerjarenkoers van de KNSB, die vorig jaar werd vastgesteld, met het jaar 2028 als horizon.
“Zouden ijsbanen nog kunnen voortbestaan? Zou daar nog wel voldoende draagvlak voor zijn? Die vragen kwamen op tafel bij het nadenken over die Meerjarenkoers. We waren het er snel over eens dat dit een van onze speerpunten moest worden”, zegt Herman de Haan, directeur-bestuurder van de KNSB sinds 2018. “Ik wil niet graag de geschiedenis ingaan als laatste directeur van de schaatsbond. Maar als we geen actie zouden ondernemen, komt de infrastructuur in gevaar en dat raakt de hele schaatssport.”
De uitvoering
In de samenleving bereik je in je eentje helemaal niets. Om een begin te maken met het verduurzamen van de ijsbanen richtte de KNSB een taskforce op, samen met sportkoepel NOC*NSF en de Vereniging Kunstijsbanen Nederland (VKN). Al snel sloten daarbij nog enkele belangrijke partners aan: de Vereniging Sport en Gemeenten (VSG), de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en het Kenniscentrum Sport & Bewegen (KCSB). “We hebben serieuze partijen aan tafel”, zegt Pieter Clausing, projectleider vanuit de KNSB. “Samen voor het schaatsen is het motto van onze bond, dat brengen we hier in de praktijk.”
Die brede coalitie ging aan de slag om het eerste veldwerk te doen. IJsbanen bezoeken, kijken wat goed gaat en wat beter kan. Belangrijkste bevindingen: elke ijsbaan is uniek en elke exploitant werkt op zijn eigen manier. Verduurzaming? Dat is bij ijsbaan A topprioriteit, maar staat bij ijsbaan B nog in de kinderschoenen. Lastig is vaak dat een gemeente eigenaar is van het gebouw, terwijl een commercieel bedrijf de exploitatie doet. “Wil je echt werk kunnen maken van verduurzaming, dan zullen die partijen het samen moeten doen. Daar is vaak nog een wereld te winnen”, zegt Clausing. “Wij hebben in de Taskforce al onze bevindingen op een rijtje gezet, uitgezocht waar winst te halen valt en dat heeft geresulteerd in het actieplan, waarmee we elke individuele ijsbaan helpen een eigen routekaart voor verduurzaming op te stellen.”
De tussenstand
Kort voordat morgen in Thialf het startschot klinkt voor de tweede ISU World Cup-wedstrijd van dit seizoen, vindt in hetzelfde stadion een werkconferentie plaats over verduurzaming van ijsbanen. Wat daar wordt besproken is, zonder overdrijven, van levensbelang om de schaatsers van TeamNL over 20 tot 30 jaar ook nog de strijd te laten aanbinden met hun buitenlandse concurrentie. Het actieplan van de Taskforce Verduurzaming IJsbanen staat bij deze bijeenkomst centraal. Wat daar in staat? Zie het kader.