Wat voor kleding trek je nu aan als je een ijsbaan bezoekt? Buiten is het 25 graden, dus weer voor korte broek en slippers. Binnen? “Welkom in Thialf”, zegt rondleider Bert Oosterveld bij de entree, gehuld in lange broek trui en rode jas. Hij ontvangt vandaag zo’n twintig gasten, een mix van nieuwsgierige Friezen en toeristen uit de rest van het land. De meeste bezoekers hebben thuis wel even een discussie gevoerd: wat trekken we aan? De zomerse outfits hebben gewonnen.
“Ik heb het nooit koud”, zegt Brabantse Patty van der Stappen, gehuld in mouwloos shirt, voordat we de grote ijshal binnenstappen. Een paar medebezoekers haalt toch het meegebrachte vest tevoorschijn. Want er ligt ijs in Thialf, en dus is het koud binnen. Dat ijs ligt er niet voor niks, want er wordt geschaatst. Dat wil zeggen: de mannen van Team Jumbo zijn net klaar met hun training. Zij kleden zich om, gewoon langs de baan, want dat is usance.
Kijk daar heb je sprinter Merijn Scheperkamp, trainer Jac Orie en verrek, ook teambaas Sven Kramer is present. De bezoekers kijken hun ogen uit en passeren het gezelschap met respect. Voor de grootste fans is het bezoek aan Heerenveen nu al geslaagd. Dat is sowieso de charme van een Tour de Thialf: je hebt er altijd kans om de schaatsers die je normaliter alleen op de tv in actie ziet, bijna letterlijk tegen het lijf te lopen.
“Die bedrijvigheid is leuk”, zegt gids Bert. “Beter dan rondlopen wanneer er geen ijs ligt, dan zie je alleen een grote betonnen vloer.” Hij is een van de twaalf rondleiders die Thialf/cateraar Van ‘t Hoog voor de stadiontours beschikbaar heeft. Bert geniet ervan. “Het is leuk om andere mensen een plezier te doen.” Hij voedt zijn gasten met technische en historische informatie over ‘het ijsbedrijf’ Thialf, waar het op veel plekken geurt naar topsportzweet.
De gasten krijgen te horen dat het het vermaarde Thialf-ijs wordt gemaakt met grondwater dat van 94 meter diepte wordt opgepompt. De witte kleur krijgt de ijsvloer door toevoeging van een laagje titaandioxide. Ventilatoren langs de baan maken een luchtgordijn om het vochtige tribuneklimaat te scheiden van de droge lucht boven de ijsvloer. "Doe je dat niet, dan beslaat het ijs en wordt het schuurpapier”, legt Bert uit.
Dan komen we bij de Zamboni’s. “Dat is toch gewoon een dweilapparaat?”, zegt een van de gasten. Ze is blijkbaar niet onder de indruk. “Of kan hij nog wat meer?” Bert legt nauwgezet uit dat de Zamboni voor het ijsonderhoud eerst een paar millimeter van de toplaag afschraapt, dan water van 65 graden eroverheen sproeit, waarna de dweil over de ijsvloer gaat. “Die trekt alles weer glad.” Klinkt eenvoudig, maar o zo belangrijk om tijdens wedstrijden optimale en voor iedereen gelijke omstandigheden te creëren.
We wandelen door de technische ruimte: een indrukwekkend geheel van grote vaten, spannende machines en een complex stelsel van buizen en leidingen. “Ik sta versteld van de techniek die ze hier gebruiken”, zegt melkveehouder Minne Holtrop uit (het Friese) Delfstrahuizen. “Vooral de manier waarop ze die luchtvochtigheid regelen vind ik bijzonder knap. Schaatsen is wel een technische sport geworden, heel wat anders dan toen ze nog in de buitenlucht reden.”
Tot zo ver de techniek. De tour gaat verder via de ijshockeyhal, thuis van de roemruchte Flyers. Hier ligt (nog) geen ijs, maar alleen beton. Het is meteen ook aardig warm. Een vraag: “Heeft hier André Rieu niet eens opgetreden?” Dat klopt helemaal. Bert was zelfs betrokken bij de organisatie van die concerten van de Limburgse koning der klassieke muziek. “Toen de voorverkoop begon, op maandagochtend, stonden om zeven uur al lange rijen mensen te wachten, want het liep storm!”
We gaan naar boven, lopen over de galerij met ‘de Tien van Thialf’ aan de wand, elf muurhoge portretten van onder anderen schaatscoryfeeën Sven Kramer, Ireen Wüst, Rintje Ritsma, speaker Joop Bleeker en ijsmeester Beert Boomsma. Prachtige portretten, gemaakt door de Belgische fotograaf Stefan Vanfleteren. Ze vormen de aanleiding voor mooie verhalen, die Bert enthousiast vertelt, net als de anekdote over de naam Thialf. Was dat nu wel of niet het hulpje van dondergod Thor?
Maar voor wie vaker in Thialf komt, zoals uw verslaggever, ontstaat gaandeweg het gevoel dat er meer in zit. Wat ontbreekt zijn attributen met een verhaal. In een voetbalstadion zie je alle cups die een club heeft gewonnen, standbeelden, oude tenues en/of voetbalschoenen van coryfeeën of legendarische voorwerpen zoals de opgezette ‘meeuw van Eddy Treytel’. Waar zijn de schaatspakken, mutsen, oude schaatsen, afgevroren tenen of ‘de vogelpoep van Hilbert’? Als je dat soort museumstukken in Thialf terugvindt, gaat zo’n stadiontour pas echt een schaatsbelevenis worden. En passant vertel je dan boeiende verhalen over de historie van het schaatsen.
“Je hebt gelijk, maar daar was indertijd geen geld voor”, zegt Minne Dolstra, directeur van Thialf. “We hebben recent een stichting opgericht, die de traditie van Thialf er op gepaste wijze in zal brengen. Er is veel historisch materiaal beschikbaar, maar hoe laat je dat zien? Daar wordt hard aan gewerkt.”
De gasten van vandaag zijn al dik tevreden. Zij kijken hun ogen uit in de immense warmup/krachtruimte van Thialf, wandelen door de tunnel naar het middenterrein, waar geshorttrackt wordt, en brengen ook nog een bezoek aan de Koninklijke Lounge met eigen stukje tribune. Een vraag: “Wat voor wijn drinken ze hier?” “En wat gebeurt hier als er geen koninklijk bezoek is?” De wijnkeuze varieert, maar men drinkt hier ook gewoon koffie en fris. Het laatste koninklijk bezoek dateert van 2022. Op overige wedstrijddagen houdt hier de KNSB- of ISU-top kantoor.
“Die lounge is wel mooi, maar niet echt bijzonder”, zegt Patty van der Stappen, uit het Brabantse Reusel. “Dat geldt voor het hele stadion: het is netjes en goed, maar niet heel luxe of zo.” Ze is met haar gezin een weekje in Friesland. Het rondje-Thialf is een aangenaam lastminute tijdverdrijf op een dag met wisselvallig weer. “Ik vond het super interessant”, zegt ze aan het eind van de tour. “Thialf is wereldwijd bekend en daar zijn wij nu toch maar mooi binnen geweest! Nee hoor, mijn jas heb ik niet gemist.”
Ook interesse in een Thialf-tour? Meer info vind je hier.
