Het belang van social media in topsport: ‘Schoonheidsidealen worden steeds groter’
Rubriek over taboes in de schaats- en skeelerwereld. Onderwerpen die schuren of gevoelige thema’s die bespreekbaar worden gemaakt. In de wereld van topsport hebben sociale media een onmiskenbare rol verworven. Jutta Leerdam is met ruim 4,3 miljoen volgers op Instagram een groot voorbeeld. Schaatsster bij Team IKO met ruim 769.000 volgers op Instagram, Pien Hersman, beantwoordt met experts de vraag: wat is het belang van social media voor een topsporter?
Foto : Tom Kant | Tom Kant | Jorn Holwerda
“Social media kan als verdienmodel dienen voor atleten. Als je veel bereik hebt, word je interessant voor merken om mee samen te werken", aldus Tom Kant, content creator en voormalig schaatser. Hij benadrukt hoe sociale mediaplatforms zijn geëvolueerd en nu cruciaal zijn voor zowel sporters als merken. "Jaren geleden kon je alleen volgers krijgen door wedstrijden te winnen, maar tegenwoordig is het veel meer dan dat”, vertelt de inmiddels mede-oprichter van VideoFixers.
Na Kants sportieve carrière ontwikkelde hij zijn passie voor videoproductie en begon hij samenwerkingen met sporters en sportorganisaties, zoals de Sven Kramer Academie, Jutta Leerdam en schaatsteam Reggeborgh - met schaatsers als Femke Kok en Kjeld Nuis.
Ondanks de voordelen van social media ziet Kant ook een keerzijde. "Met een beetje geluk krijg je miljoenen views, maar het nadeel daarvan is dat je soms bakken met negatief commentaar over je heen krijgt," merkt hij op. Dit kan leiden tot onzekerheid. Daarnaast is het gebruik van filters en bewerkingen op social media de afgelopen jaren enorm toegenomen, mede door de populariteit van fitness-influencers, oftewel fit girls op Instagram. Het leidt vaak tot onrealistische schoonheidsidealen. “Deze worden steeds groter”, weet Kant, die bewerkingen zelf beperkt tot kleurfilters om een bepaalde stijl te creëren, zonder mensen te veranderen of onzuiverheden te verwijderen.
"Je moet echt zijn, anders val je door de mand," zegt de content creator. "Mensen herkennen en waarderen echtheid." Hij gelooft dat atleten die trouw blijven aan zichzelf en hun prestaties, zowel online als offline, uiteindelijk de meeste impact zullen hebben. Hij adviseert atleten niet de grenzen op te zoeken in hun content om negatieve reacties te vermijden en zich te focussen op hoogwaardige en relevante content.
De 20-jarige schaatsster bij Team IKO, Pien Hersman, vertelt dat social media een manier is om haar passie voor schaatsen te delen en anderen te inspireren. "Als jonge sporter vind ik het mooi dat mensen mijn reis vanaf het begin kunnen volgen en hopelijk geïnspireerd raken om zelf hun dromen na te jagen." Daarnaast geeft ze hiermee een kijkje in de keuken van een topsporter. "Veel mensen denken dat we in de zomer niets doen en alleen in de winter trainen. Door social media kan ik laten zien dat er veel meer bij komt kijken, zowel op als naast het ijs."
Hersman plukt ook de vruchten van de zakelijke kant van social media. Door de vele volgers die ze op Instagram heeft - ruim 769.000 – biedt Hersman bedrijven en merken een platform om zich door middel van een samenwerking met de schaatsster te kunnen profileren. Naast financiële sponsoring, kan ze gebruik maken van voeding en materiaal in ruil voor posts en reels.
Met de keerzijde van de sociale media heeft de Zuid-Hollandse schaatsster ook te maken gehad, vooral in het begin van haar carrière. "Ik vond het moeilijk om te gaan met negatieve reacties en de druk om altijd perfecte content te plaatsen”, geeft ze toe. "Maar naarmate ik ouder werd, leerde ik me minder aan te trekken van wat anderen vinden en me te concentreren op wat echt belangrijk is: mijn prestaties op het ijs." Daarbij vindt ze steun bij haar ouders – beiden oud-schaatsers - Martin Hersman en Colette Zee, die als geen ander weten wat er bij het leven van een schaatser komt kijken.
Voor andere sporters adviseert de jonge Hersman: "Blijf jezelf en doe je niet beter voor op social media. Deel niet alleen de hoogtepunten, maar ook als het even wat minder gaat. En vergeet niet om je privacy te bewaken; sommige dingen houd ik bewust privé. Met de juiste aanpak en een goed uitgedacht plan kunnen social media echt een verschil maken in de carrière van een sporter."
‘Grote kansen’ Volgens Kant is het hebben van een strategisch plan op social media belangrijk. "Elke dag posten heeft absoluut geen zin, en vaker dan drie keer per week posten levert ook weinig op." Voor hem draait het om kwaliteit boven kwantiteit, waarbij content relevant moet zijn voor de specifieke doelgroep van het kanaal. Diversiteit speelt ook een cruciale rol. "Of het nu gaat om foto's, video's of reels, het moet passen bij de herkenbare stijl en identiteit van het merk of de atleet."
De voormalig schaatser ziet daarnaast grote kansen voor videografie bij (internationale) wedstrijden, een gebied waar hij graag verandering zou zien. Hij gelooft dat meer visuele content niet alleen fans kan aantrekken, maar ook de sport zelf kan promoten. "Het gaat niet alleen om wedstrijdresultaten tonen, maar om verhalen te vertellen die een bredere groep mensen aanspreekt." Kant hoopt op meer samenwerkingen die zowel de sportieve als commerciële belangen dienen, waarbij de kracht van social media volledig wordt benut.
Tom Kant ziet grote kansen voor videografie bij (internationale) wedstrijden, een gebied waar hij graag verandering zou zien. | Foto : Joost Born - VideoFixers
Volgens Lotte Bolhuis, die - naast haar masterscriptie over het belang van social media in de schaatssport - als content manager werkt voor TeamNL Shorttrack, is het verschil in gebruik tussen generaties opvallend. Waar oudere sporters minder betrokken zijn, omarmen jongere atleten platforms als Instagram en TikTok volledig. Bolhuis legt uit: "Ze gebruiken het om herinneringen bij te houden, vrienden en andere sporters te volgen, om inspiratie op te doen en om up-to-date te blijven met het nieuws."
De impact van social media verschilt per sportdiscipline. "Shorttrack groeit online snel, terwijl langebaanschaatsen een sterke traditionele basis behoudt. Kunstschaatsers zijn ook zeer actief op social media. Dit komt mede doordat sponsoren in deze sport moeilijk te tonen zijn op tv. Marathonschaatsen en inlineskaten bleken minder interessant voor dit onderzoek, omdat deze sporten in Nederland niet groot genoeg zijn. Desalniettemin waren de antwoorden wel vergelijkbaar met de bevindingen uit de andere schaatsdisciplines.” Er zijn ook sporters die zich ongemakkelijk voelen met de constante online aanwezigheid en willen dat social media hun focus op sport niet verstoort.
Ook al lijkt de trend van onrealistische schoonheidsidealen op de sociale media door te zetten, toch speelt authenticiteit volgens Bolhuis een cruciale rol. Ze benadrukt dat sporters hun ware zelf moeten laten zien om een sterke band met hun volgers en sponsoren op te bouwen. "Belangrijke maatschappelijke of taboethema’s aankaarten, kunnen hierbij helpen. Jutta Leerdam is hierin een goed voorbeeld.”
Kortom, social media vormen een essentieel onderdeel van de moderne sportwereld, waarbij ze niet alleen dienen als marketinginstrumenten maar ook als podia voor zelfexpressie en maatschappelijke betrokkenheid. "Het is een krachtig instrument, maar ook één waar we bewust mee moeten omgaan," concludeert Bolhuis. "Het biedt kansen en uitdagingen die we als sportgemeenschap moeten blijven onderzoeken."
