Als mentor ziet Henk Hospes het Poolse schaatsen groeien

De 68-jarige Hospes nam in 2022 na vijf jaar afscheid als coach van Development Team Fryslân. Hij ging als assistent van Jillert Anema en Arjan Samplonius aan de slag bij Albert Heijn Zaanlander, maar nam na vorig seizoen afscheid. Er was meer tijd om energie te steken in zijn vrouw en kleinkinderen, langer op vakantie te gaan en andere hobby’s uit te voeren. Het bloed kruipt echter waar het niet gaan kan en in de zomer van 2024 stond de Heerenvener ‘gewoon’ weer op het ijs. Deze keer als mentor van Roland Cieslak, de bondscoach van de Poolse midden- en langeafstandsrijders.

“Hij nam zelf contact met mij op”, vertelt Hospes over het ontstaan van de samenwerking. “Mijn zoon Jesper trainde in zijn laatste seizoen mee met de Poolse sprinters. Ze hadden Tuomas Nieminen als trainer en Roland was materiaalman. Hij kreeg vervolgens de kans over te stappen naar de juniorenselectie van Polen en wilde graag een coach voor feedback. Tuomas Nieminen adviseerde hem mij hiervoor te vragen, zo had ik al regelmatig contact met hem.”

Toen Cieslak vorig jaar promotie kreeg en de senioren mocht coachen, belde hij Hospes. “Hij wist dat ik stopte bij Zaanlander en vroeg me naar mijn plannen voor het nieuwe seizoen. Ik had nog niets, wilde ook niet meer fulltime aan de slag en dagelijks bezig zijn met schaatsers. Een week later belde hij weer. ‘Ik sta op het punt om het te doen, maar wil jij mijn mentor zijn?’, vroeg Cieslak. Toen hebben we daarover gepraat, ook met de Poolse schaatsbond en was ik akkoord. Ik moet zeggen, het bevalt mij prima.”

Tijdens de zomertrainingskampen in Inzell en Heerenveen was Hospes aanwezig om Cieslak te coachen en atleten te leren kennen. Hoewel Hospes op de website van de Poolse schaatsbond als ‘Trener Asystent’ omschreven staat, beschouwt hij zijn werk zelf anders: “Ik geef vanuit huis advies, via de mail, app of telefoon. In oktober ben ik bij het Pools kampioenschap in Tomaszow geweest en komend weekend ben ik ook bij de World Cup, net als een week later in Heerenveen. Dan is er rechtstreeks contact, praten we over diverse zaken. Roland doet het hartstikke goed. Het is niet dat we op laag niveau begonnen zijn, hij kan het ook alleen.”

De twee hebben een vergelijkbare visie op het trainersvak en sparren over allerlei zaken die zowel Cieslak als de schaatsers kunnen helpen. “Het kan gaan over macro- (de indeling van een jaar) of microplanning (wat doe je net voor een World Cup), adviezen over de trainingsschema’s en ik praat met hem over mentale dingen of andere problemen die spelen bij de sporters. Het grootste verschil met Nederland? In Polen trainen ze heel veel, soms geef ik aan dat ze best wat minder kunnen doen.”

Toen Hospes zelf als hoofdcoach van de schaatsers bij het Friese gewest werkte en onder meer met Sanne in ’t Hof naar de Olympische Spelen mocht, vond hij klankborden met experts belangrijk. “Soms zit je met kwesties waar je zelf geen antwoord op hebt. Dan moet je je kwetsbaar durven opstellen en zo’n vraag neerleggen bij iemand die niet direct betrokken is bij het schaatsen om te kunnen sparren. Het is de kunst mensen om je heen te verzamelen zodat je je eigen kwetsbaarheid laat zien. Dan word je als team sterker.”

De Poolse schaatsers nestelen zich de laatste jaren steeds nadrukkelijker in de wereldtop, ondanks dat de smalle selecties ‘kwetsbaar’ zijn. Sprinters als Marek Kania en Damian Zurek staan steevast in de top-tien van de World Cups, Kaja Ziomek-Nogal maakt indruk in het eerste seizoen na haar zwangerschap met een wereldbekerzege terwijl Andzelika Wojcik de komende twee weekenden vecht voor de eindzege in het wereldbekerklassement op de 500 meter.

“En dan hebben we nog een Rus die recent Pool is geworden. Echt een kanjer, die jongen gaat straks heel hard rijden”, voorspelt Hospes over Vladimir Semirunniy. De 22-jarige schaatser zocht onder meer door de Russische invasie in Oekraïne zijn heil in Polen. Na getouwtrek over zijn overstap, mocht hij debuteren tijdens het EK Allround in Heerenveen. Nu is het zaak voor hem om een Pools paspoort te krijgen zodat hij ook voor het land naar de Olympische Spelen kan. “Hij laat het in de wedstrijden nog niet altijd zien, maar is in de trainingen heel goed. Hij stuwt het niveau van de anderen omhoog.”

De methode van Cieslak sorteerde effect bij de junioren, vandaar dat hij in het voorjaar van 2024 promotie kreeg naar een rol als bondscoach bij de allrounders. “Een meerjarenproject”, weet Hospes, die erkent dat het niveau nog niet zo hoog ligt. “We maken echt wel stappen. Szymon Palka is een man van de 5 kilometer. Hij reed vorig jaar rond de 6.38, maar begon dit jaar op 6.26 en zet nu 6.16 neer. Een prachtige ontwikkeling. Natalia Jabrzyk zit op de 1000 meter bij de eerste tien in de A-divisie en mag komend weekend voor het eerst ook de 1500 meter op het hoogste niveau rijden. Dat zijn voorbeelden van schaatsers die de anderen kunnen helpen.”

Vooral bij de junioren is de aanwas groot en daar knelt de schoen voor het Poolse schaatsen, vindt Hospes. “Er is geen ruimte om ze allemaal onder te brengen bij Cieslak en zijn collega-coach Artur Wás (die zich voornamelijk bezighoudt met de sprinters, red.). Deze jongens en meiden moeten zich kunnen blijven ontwikkelen. Ze moeten een plek hebben als ze de juniorenstatus ontgroeid zijn. Er zijn geen commerciële teams waar ze ondergebracht kunnen worden. Het nationale team wordt veel te groot als ze allemaal doorstromen, dan kunnen we de kwaliteit niet meer waarborgen. Er komt een goede lichting aan, een mooie ontwikkeling, maar het is een uitdaging om dat als technische staf goed in te vullen.”

Met de bouw van nieuwe ijsbanen in Warschau en Zakopane maken de Polen stappen die uiteindelijk moeten zorgen voor een bredere basis. “Op het Pools kampioenschap in oktober ging het maar om een handvol ritten die er echt toededen, verder heb je alleen maar clubrijders. Overigens wel mooi om te zien dat de beste rijders tijdens de teamonderdelen niet te beroerd zijn om hun krachten te bundelen met mindere schaatsers. Dat is een groot verschil met Nederland.”

Hospes vermaakt zich met de Polen, of het nu op de ijsbaan is of vanuit zijn woonplaats Heerenveen. “We zijn vorig jaar gewoon begonnen, het bevalt van beide kanten goed”, stelt hij. “Ik wil niet meer als vaste assistent werken zodat ik er altijd ben, reizen naar Azië en Amerika doe ik niet meer. Roland heeft echter wel hulp nodig in de staf, hij doet nu heel veel alleen. Na dit seizoen gaan we bespreken hoe we ervoor staan en of Roland nog behoefte heeft aan mijn coaching.”

Meer informatie over World Cup 5 in Tomaszow Mazowiecki staat hier.