Bergsma, De Jong en Wüst: afronden, reflecteren en opnieuw beginnen

“Ik werd aangevlogen door een stressreactie van mijn lichaam, waardoor ik in een soort vluchtmodus belandde. Dat herhaalde zich meerdere keren. Hierdoor lag ik uiteindelijk de hele nacht wakker”, waren de woorden van Jorrit Bergsma in een openhartig interview op 14 mei over zijn paniekaanvallen. Antoinette (Rijpma –) de Jong stapte op 20 mei in het huwelijksbootje. Een dag later klonk er een emotionele Ireen Wüst na de onthulling van haar bronzen standbeeld en laatste huldiging in Goirle: “Of ik trots ben? Wat denk je!". 

Het waren een drietal gebeurtenissen die de maand mei in schaatsland typeren. Het is een periode waarin afronden, reflecteren en opnieuw beginnen samenkomen. In de winter moet het gebeuren, maar misschien is mei voor een schaatser wel de meest uitdagende maand op mentaal gebied.

Voor degenen die net gestopt zijn, is dit een periode van afscheid. Ireen Wüst sloot op 21 mei het allerlaatste stukje van haar imposante carrière af met een huldiging in Goirle. Het is de afronding van een tijdperk met alles wat daarbij hoorde en er wacht een nieuw begin.

De actieve schaatsers pakten de draad weer op na een moment van rust, vakantie en transfers. Ze trokken lering uit de afgelopen winter. De kaarten zijn opnieuw geschud en iedereen begint weer bij nul. Waar de één bleef geloven in de uitgestippelde koers, gooide de ander het roer drastisch om. Bergsma durfde een nieuw pad te kiezen en maakte de overstap van Team Zaanlander naar Team Jumbo-Visma. Een move die weinigen zagen aankomen, evenals het openhartige interview, waarmee hij vooral bewustzijn wilde creëren voor het mentale welzijn in de topsport. 

Je verwacht niet dat een nuchtere Fries als Bergsma zou kampen met paniekaanvallen. Daarom is het zo sterk en belangrijk dat juist hij zich hier openlijk over uit durfde te spreken. Maar liefst een kwart van de topsporters kampt met psychische klachten. Als we willen dat dit cijfer daalt, hebben we meer sporters zoals Jorrit nodig. We willen dat er topprestaties geleverd worden. Daarin moet alles kloppen, tot in de kleinste details en kan niets overgeslagen worden. Het mentale stuk in de topsport zouden we net zo serieus moeten nemen als de fysieke trainingen. Het zou standaard opgenomen moeten worden in het trainingsschema. Het mentale facet is niet voor mietjes. Het is het doorontwikkelen van de sport, waarin het in deze tijd niet meer genegeerd kan worden: het trainingsschema 2.0. En als je het helemaal goed wil doen, laat je die geplande uren vrij invullen door de sporter zelf. Een yogasessie, een wandeling door de natuur, een sessie bij een mental coach of een EMDR-therapie, zoals Jorrit deed. Laat de sporter zelf kiezen en laten we er luchtig met elkaar over doen. Het is onderdeel van het leven. Een echte kampioen traint alles wat trainbaar is.

Bij mentale training hoort ook ontspanning en afstand nemen van de sport. Het is nodig om de batterij weer op te laden en dat zien we eveneens in deze weken terug. Vrijwel het hele jaar moeten familie en vrienden plaatsmaken voor trainingen, trainingsstages en wedstrijden. Voor Antoinette Rijpma - de Jong was 20 mei de dag waarop ze haar drukke leven als topschaatsster voor even aan de kant kon zetten om haar verloofde het ‘ja-woord’ te geven.

De charme van deze maand is bovendien om te kijken hoe iedereen zich in zijn (nieuwe) rol schikt. De ene schaatser heeft ontzettend veel zin om met frisse moed weer te beginnen en de ander moet nog wennen aan het nieuwe team of de nieuwe status. Stel, je bent de kersverse olympisch kampioen. Staat je leven op zijn kop of is er niets veranderd? Heeft het je brandstof gegeven voor een nieuw jaar vol opofferingen of ben je stuurloos, omdat je je doel hebt behaald? En wat als je geen goed seizoen hebt gedraaid, terwijl je er zo hard voor hebt geknokt? Het biedt volop munitie om de (mentale) puzzel opnieuw te leggen.

Het is wat deze periode zo ontzettend boeiend maakt.