Energiek, enthousiast en daardoor popelend van verlangen is Bart Schouten klaar om het volgende hoofdstuk in zijn werkzame leven te beginnen. Het is niet dat hij in 2024 uitgeblust afscheid nam van de Canadese schaatsbond na een dienstverband van veertien jaar, maar hij zal niet ontkennen dat het verfrissend is geweest een periode lang onbekommerd te gaan en staan waar hij wilde. Een twee maanden durende autoreis vanuit standplaats Calgary bracht hem en zijn vrouw in Baltimore, waar hun zoon een studie combineert met voetballen in de top van de Amerikaanse universiteitscompetitie. Ze keerden terug in Minneapolis, een vroegere woonplaats, om oude vrienden te ontmoeten, en herinneringen op te halen aan zijn overleden popidool Prince in het museum Paisley Park. En samen juichten ze voor de Minnesota Vikings, het favoriete American footballteam van Schouten. Die ontspanning ging mooi samen met ‘goed nadenken’.

En daarbij bleek dat wat Schouten al op z’n zeventiende wilde doen, nog steeds de geestdrift in hem aanwakkert: coachen. “Ik ben in het verleden gevraagd om enkele coaches – op olympisch en paralympisch niveau - te begeleiden in Duitsland, Amerika en ook in Canada. Dat vond ik ongelooflijk leuk om te doen. Zodoende bedacht ik het idee om er een bedrijf in op te zetten: Schouten Performance Coaching international. Het begint al aardig te lopen. De coaches die ik begeleid, zeggen dat ze er veel van opsteken. Tegelijkertijd leer ik weer veel van hen.

“Ik krijg er een heel goed gevoel van om mensen te kunnen helpen. De gesprekken die ik voer verduidelijken zoveel en laten coaches anders naar zaken kijken. In de tussentijd ben ik zelf een cursus gestart waarin ik leer op een andere manier in gesprek te gaan. Beter luisteren. Betere vragen stellen. Dat komt mijn schaatscoaching ook weer ten goede. Ik heb nu een iets andere kijk op het coach-zijn, omdat ik nog meer aandacht schenk aan het deel communicatie, wat oh zo belangrijk is in de relatie tussen een coach en de sporter. Eerlijk gezegd geloof ik dat ik een betere coach ben dan voor mijn ‘break’.”

Bart Schouten coacht Ted-Jan Bloemen tijdens de olympische tien kilometer
Bart Schouten coacht Ted-Jan Bloemen tijdens de olympische tien kilometer die hem goud zal opleveren. | Foto: Soenar Chamid

Of dat van doorslaggevende betekenis is geweest voor Ted-Jan Bloemen na een tegenvallend WK Afstanden (zevende op de vijf kilometer, zesde op de tien), valt te betwijfelen. De routinier zoekt al jaren onvermoeibaar naar aanpassingen, mogelijkheden of wijzigingen in zijn trainingsmethoden om dat ene extra procentje winst te behalen op het ijs. In het licht van die bezetenheid is het logisch dat hij zich voor een geslaagde afscheidswinter tot de even gepassioneerde Schouten wendt. Immers, onder zijn leiding veroverde Bloemen goud (tien kilometer) en zilver (vijf kilometer) in Pyeongchang op de Winterspelen van 2018, alsmede zeven medailles op verschillende WK’s Afstanden.

“Ted reed niet helemaal lekker afgelopen seizoen en vroeg me eerst of ik hem zou kunnen helpen. Dat werd uiteindelijk de vraag of ik hem in zijn slotjaar zou kunnen begeleiden. Kort erop kreeg ik een soortgelijk verzoek van het Deense koppel Viktor Thorup en zijn vrouw Sofia. Toen had ik zoiets van nou ja, waarom niet? Zo is Pro Team Calgary geboren, naast het coachen van coaches. Tja, het bloed kruipt waar het niet kan gaan. Ik wil Ted graag van dienst zijn, nee, ik wil met hem naar de Spelen van Milaan en daarnaast kijken wat voor team ik kan opzetten in Calgary. Een week of wat terug heb ik het kenbaar gemaakt via social media. De interesse is sindsdien heel behoorlijk, want ik heb al met zo’n twaalf of dertien schaatsers gepraat de voorbije week”, verklaart Schouten. De Zwitserse inlineskater Oliver Grob en Katja Franzen uit Duitsland hebben zich intussen aangesloten. “Overigens zijn twaalf rijders ook het maximum voor het team”, voegt hij eraan toe, verwijzend naar het feit dat hij de ‘winkel’ voorlopig in zijn eentje zal moeten bestieren.

Bart Schouten, al veertig jaar in het vak maar nog altijd bezeten van het coachingsvak
Bart Schouten, al veertig jaar in het vak maar nog altijd bezeten van het coachingsvak. | Foto: Neeke Smit

Ted-Jan Bloemen: ‘Met Bart heb ik de grootste kans op goud in Milaan’

Een nieuw project beginnen met een wereldtopper op de lange afstanden aan boord: het kan slechter. Maar ook voor Ted-Jan Bloemen – in augustus wordt hij 39 – kan het een heilzame kwaliteitsinjectie zijn, die hereniging met Bart Schouten in Pro Team Calgary.

Wat een mooi laatste hoofdstuk van je schaatscarrière ga je tegemoet, Ted-Jan!
“Ja, wie zegt dat dit mijn laatste hoofdstuk is? Hahaha!”

Oké, ik vermoed dat je daarna verdergaat als schaatscoach. Van mij mag je tot je vijftigste blijven rijden hoor, maar er komt een keer een einde aan. Als jij volgende winter in Milaan een medaille wint, dan zul je toch wel tevreden zijn?
“Ik ga natuurlijk voor die gouden medaille.”

In dat streven past jouw manier van sportbeleving: steeds op zoek naar verbetering van je prestaties. Twee handen op de rug, een helm op, en dan nu weer terug naar Bart.
“Dit seizoen zijn er twee dingen geweest die heel erg zijn opgevallen: dat schaatsen met twee armen op de rug en de helm. Ik denk dat ik altijd zo met het schaatsen bezig ben geweest, alleen legde ik me meer toe op kleinere nuances, bijvoorbeeld de techniek. Daarin ben ik altijd heel vooruitstrevend geweest, speurend naar details om er een klein beetje tijd mee te winnen. Het is grappig dat, nu ik 38 ben, er zo in een seizoen twee dingen zijn die in het oog springen. Voor mij is het niet heel veel anders dan hoe ik altijd met mijn sport bezig ben geweest.”

Leg eens uit: de terugkeer naar Bart Schouten.
“Ik heb net een seizoen gehad zonder hem en daarvoor tien jaar lang met Bart iets heel moois opgebouwd, plus een heel goede relatie tussen coach en atleet opgebouwd. Ik denk dat hij mij als atleet door en door kent en weet wat ik nodig heb, zowel op persoonlijk vlak, technisch als op training-technisch gebied. Toen Bart een aantal weken of maanden geleden aangaf dat hij het zag zitten mij weer te kunnen coachen in een losstaand team, heb ik meteen gezegd: ik ben in. De Olympische Spelen van Milaan komen eraan, en met Bart te werken zie ik als de beste kans op weer een gouden medaille. Al besef ik dat ik een een groot risico neem. Voor de tweede keer in mijn carrière gooi ik alles wat bekend en comfortabel is overboord. Voor mij is het oké, dus let’s go."

Wat heeft Ted-Jan Bloemen, die al olympisch kampioen is geweest, die al wereldrecords heeft gereden, die al wereldkampioen is geweest, dan nog te verliezen?
“In zekere zin kan ik heel trots op mijn loopbaan terugkijken, maar als er niet nog een heel groot vuur in mij brandde, dan was ik al gestopt. Kijk je er objectief naar, dan heb je een punt. Gevoelsmatig voel ik dat niet zo. Wanneer je jezelf bepaalde doelen stelt, dan is het nog steeds elke keer winnen of verliezen.”

Ik pak de uitslag van de tien kilometer op het WK Afstanden van Hamar erbij. De top-3 (Ghiotto, Semirunnii en Jilek, red.) reed jou op respectievelijk twaalf, negen en zeven seconden. Schrok je van die verschillen?
“Nee. Het is de manier waarop ik ernaar kijk, wetend wat ik dit seizoen heb gemist. Het gat is te overbruggen, als ik de eerste acht tot tien rondjes van mijn race in beschouwing neem en de energie die ik nog had in de tweede helft van de race. De hoeksteen van mijn successen is altijd mijn techniek geweest. Halverwege het seizoen kwam ik erachter dat ik in de tweede helft van mijn race niet meer de kracht had om mijn techniek goed uit te voeren. Ik ben er heel erg mee bezig om lang op mijn afzet te blijven, oftewel de heup goed op de afzet te houden door de hele afzet heen.

“Dat vereist een bepaalde hoeveelheid kracht in elke afzet. Zodra echter na een deel van de race, van de inspanning, die kracht een beetje wegvloeit, stap ik te vroeg van mijn afzet af. Dan kan ik mijn energie er nog wel instoppen en net zo hard blijven werken als in het eerste deel van de wedstrijd, maar dan gaat het langzamer omdat mijn techniek minder efficiënt is. Daar moet ik aan werken. Daarom is Bart de uitgelezen persoon om dit soort dingen te fixen.”

Bart Schouten coacht TJ Bloemen naar goud in Pyeongchang
Gouden koppel in Zuid-Korea: Schouten wijst Bloemen de weg naar de winst op de Spelen. | Foto: Soenar Chamid

“Zonder dat ik er als een dictator boven sta”, benadrukt Schouten. “Ik geloof heel erg in communicatie. Ted is onder andere zo goed geworden omdat hij goed communiceert, ik goed communiceer en we met aandacht naar elkaar luisteren. Dat is het concept van dit team. Eruit halen wat in het schaatsen zit, door te luisteren, en goed te kijken naar elkaar. Als coach moet je aansluiten bij hetgeen dat een schaatser nodig heeft, aangevuld door je eigen inbreng.”

Aan Bloemen hoeft hij naar verwachting niet eens zoveel te sleutelen. “Hij moet weer wat dingen doen die we in het verleden hebben uitgevonden, want hij beschikt over een uitstekende basis. Onder Remmelt Eldering (de bondscoach van de Canadezen, red.) heeft Ted prima getraind. Volgens mij moet hij nu iets meer krachttraining in zijn programma opnemen, plus imitatietraining. Ik heb zijn races geanalyseerd; er is ruimte om iets dieper te zitten en net wat feller in de afzet te worden, omdat dat zijn kracht is. Indien hij zo een paar procent terugwint, bestaat de kans dat hij opnieuw olympisch kampioen kan worden, met name op de tien kilometer. Op die afstand heeft hij ontiegelijk veel ervaring opgedaan.”