De belevenissen maakten het werk van Bert Timmerman onvergetelijk

Timmerman hoopte dat het WK Afstanden in Hamar zijn laatste toernooi als hoofdscheidsrechter zou worden. Het was immers de plek waar het allemaal begon en de enthousiaste Zuid-Hollander toetrad tot het keurkorps van de internationale schaatsunie. “Ik had stiekem aangegeven dat ik mijn carrière daar graag wilde afsluiten. De ISU heeft met goede argumenten anders besloten, het is prima zo. Mijn laatste was in Heerenveen en ik heb nog getwijfeld om Hamar als toeschouwer te bezoeken, maar dit weekend volg ik het via televisie. Ik verwacht wel wat mooie dingen, er kunnen wel wat verrassingen plaatsvinden”, steekt Timmerman van wal.

1 – In het spoor van een ervaren man in Hamar
Het internationale avontuur van Timmerman begon in 2008. Hij draaide al wat jaren mee als scheidsrechter in Nederland en tijdens de World Cup in Heerenveen proefde hij voor het eerst aan het internationale toneel. "Ik was de assistent van een Noorse scheidsrechter. Hij vroeg me na afloop of ik het volgende jaar naar de World Cup in Hamar wilde komen. Natuurlijk, zei ik direct. Het verzoek werd gehonoreerd door de ISU en in november 2009 kon ik naar Noorwegen als assistent. Helaas was hij ziek en kwam er een invaller.”

Timmerman kreeg te maken met een oude rot in het vak, die hem een weekend lang op sleeptouw nam. “Van hem heb ik zoveel geleerd. Hij wees me op belangrijke zaken, gaf advies en hielp me om het wereldje te leren kennen.” De bewuste invalscheidsrechter – inmiddels hoogbejaard – nam vorige week nog contact op om Timmerman te feliciteren met zijn carrière.

“Die mensen zijn zo belangrijk voor het doorgeven van kennis, het is een ervaringsvak en niet alles is zwart-wit", weet Timmerman jaren later. De kennis die hijzelf vergaarde, geeft hij maar wat graag door. Daarbij komt ook het gevoel kijken, omdat soms andere methodes beter zijn dan een 'harde diskwalificatie'. "Natuurlijk moet ik de regels volgen, maar soms is het nodig iets verder te kijken dan je neus lang is. Ik zag tijdens een wereldbeker voor junioren in Polen een meisje rondrijden met oordoppen in. Dat mag niet. Ik had haar een diskwalificatie kunnen geven, maar vond een waarschuwing op zijn plaats en liep naar de coach toe. Het was toevallig zijn dochter en hij zei: ‘Loop zelf maar naar d’r toe. Als ik het zeg, trekt ze zich er toch niks van aan.’ Dat deed ik vervolgens. Het meisje schrok, de boodschap kwam binnen en zij doet dat nooit weer. Soms heeft een waarschuwing meer effect dan een diskwalificatie.”

2 – Een praatje met de koning
Voor veel sporters is deelname aan de Olympische Spelen het hoogst haalbare en dat geldt ook voor scheidsrechters. Timmerman was hoofdscheidsrechter bij de vrouwen en stond eerste rang toen Jorien ter Mors, Ireen Wüst, Carlijn Achtereekte en Esmee Visser hun olympische titels wonnen. “Qua organisatie niet zo spannend, slechts een wedstrijd op een dag en het liep gesmeerd”, zegt Timmerman. “Maar de ambiance, de grootheid en de enorme belangen die om de Spelen, dat maakt het bijzonder.”

Onderdeel van de belevenissen in Gangneung was een bijna dagelijks onderonsje met koning Willem-Alexander. “Hij stond op een van de eerste dagen van het toernooi onderaan de trap te kijken en kwam bij me. ‘Je hebt een bekend gezicht’, zei hij tegen me. Ik wilde eigenlijk antwoorden: Jij ook! Dat heb ik maar niet gedaan. Ruim een jaar eerder bracht hij hier een bezoek aan de regio en mocht ik uitleg geven over vrijwilligerswerk in de kleine kern. Toen heb ik tien minuten met hem staan praten. Een jaar later herkende hij me nog toen we daar in Korea op het middenterrein stonden. Hij zocht de Nederlanders een beetje op en zo maakten we een paar keer een praatje. Dat zijn wel de aparte dingen.”

3 – Tussen de sneeuwhopen in Baselga
Schaatstoernooien op buitenbanen, het blijft altijd bijzonder. In 2016 was Timmerman de afgevaardigde van de ISU bij het wereldkampioenschap voor studenten, destijds gehouden in Baselga di Piné. “Op buitenbanen heb ik zo’n beetje alle weertypes wel meegemaakt, maar op de zaterdag kwam er daar een enorm pak sneeuw naar beneden. Het was zo extreem dat de organisatie er halverwege de dag mee wilde stoppen, ze overwogen de boel te stil te leggen. De vertegenwoordigers van alle teams werden bij elkaar geroepen om de situatie te bespreken. Zij wilden allemaal door: ‘De jongens en meiden vinden het geweldig te rijden!’"

Het inspelen op de omstandigheden en het mogelijk maken van schaatsplezier voor de studenten was belangrijk. "Toen zijn we doorgegaan, maar het was behelpen. De baanverzorging werd gedaan door een vrachtwagen met een sneeuwschuiver. Op den duur lag er in de bochten een baantje van een meter breed waar de schaatsers konden overstappen.” Terwijl het dorp gebukt ging onder het extreme weer, werd er op de Noord-Italiaanse ijsbaan gewoon geschaatst. “Door de sneeuw was er elders geen stroom meer, maar de ijsbaan draaide op aggregaten waardoor wij door konden. Heel bijzonder. Op zondag was het stralend mooi weer en zag de wereld er heel anders uit.”

4 – Een testpaar met Johann Olav Koss en Eric Heiden…
Na de Olympische Spelen van Zuid-Korea stond in Amsterdam nog het toetje op het programma: het WK Allround in het Olympisch Stadion van Amsterdam. Voor Timmerman was het een van de hoogtepunten uit zijn scheidsrechterscarrière. “Ik ben nog altijd trots dat ik daar bij was. We hadden net de Winterspelen achter de rug, het was een enorme happening.”

De organisatie had voor de Coolste Baan allerlei grootheden uit de schaatssport uitgenodigd in Amsterdam. “Elke avond zaten we in de hotelbar tussen de grootste namen uit de schaatswereld. ’s Ochtends kwamen we ze bij het ontbijt weer tegen. Dat was heel bijzonder. Ik heb nog nooit een wedstrijd gehad waar het testpaar bestond uit Johann Olav Koss en Eric Heiden. Of later Leo Visser en Hein Vergeer. Dat was een belevenis. Ik zal het nooit vergeten.”

De sfeer om het toernooi heen was ook al onvergetelijk, vindt Timmerman. “Het was echt takkeweer, het regende pijpenstelen. Maar ik heb van helemaal niemand een onvertogen woord gehoord, iedereen was positief. Dat was echt heel gaaf om te doen.”

5 – Eruit met een knal in Heerenveen
Het uitdelen van diskwalificaties is slechts een fractie van het werk dat Timmerman in zijn tijd bij de ISU verrichte. Tijdens de afsluitende World Cup in Heerenveen twee weken geleden was Timmerman hoofdscheidsrechter en daarnaast had hij een mentorfunctie. “Voor het eerst werkte ik met drie vrouwelijke scheidsrechters samen, van wie een Poolse vrouw debuteerde. Daardoor was ik nog meer betrokken en kreeg ik veel vragen over hoe we bepaalde dingen moesten aanpakken.”

Timmerman vergaarde landelijke bekendheid door de veelbesproken diskwalificatie van Kjeld Nuis. Hij moest hem na de bewuste 1500 meter het slechte nieuws brengen, omdat zijn coaches en de teamleider – normaal het eerste aanspreekpunt – al van het ijs verdwenen waren. “Eruit met een knal, dat had van mij niet gehoeven. Ik loop er niet voor weg, het was een lullige situatie omdat ik rechtstreeks naar hem toe moest. Kjeld moest naar het podium, dus ik moest het hem wel vertellen. Het was ongelukkig dat de camera er al stond, maar ik deins er niet voor terug. Ik heb mijn verhaal gedaan en ben daarna weggelopen. Dat hij die stoel kapottrapte, hoorde ik later pas.”

Het incident met Nuis is een zeldzaamheid geworden, vindt Timmerman. Het samenspel tussen de sporters en coaches aan de ene kant en de starters en scheidsrechters aan de andere kant is de afgelopen jaren stukken verbeterd. “Vroeger was er veel commentaar, probeerden coaches en sporters je echt uit de tent te lokken. Met de huidige generatie kun je goed samenwerken, na overleg komt je er altijd uit. Misschien ook wel omdat ze iets meer aannemen van iemand die al wat jaren meeloopt. Ze hoeven het niet met me eens te zijn, maar het belangrijkst is dat ze het verhaal en mijn argumenten begrijpen."