De emotionele afscheidstournee van Martina Sablikova is begonnen

Afgelopen weekend kwam het definitieve bericht dat Martina Sablikova over een jaar haar schaatsen aan de wilgen hangt. De drievoudig olympisch kampioene moet afscheid nemen van de banen over de hele wereld en het schaatspeloton, waarbij ze af en toe zeker een traantje wegpinkt. Want een ding weet ze al over het leven na het schaatsen: er zal een leeg plekje in haar hart achterblijven.

Nog geen afscheidsgroet, maar Sablikova dankte vorige maand wel alvast het publiek in Heereveen. | Foto: ISU

Anderhalve week geleden probeerden de waterlanders al een weg naar buiten te vinden, toen Martina Sablikova aan de start stond van de World Cup in Heerenveen. Haar zoveelste optreden in het Friese stadion vol schaatsmaniakken. Maar ditmaal raakte het haar extra. Na het voorstellen moest ze zelfs even haar bril afzetten en een momentje pakken om tot zichzelf te komen voordat ze aan haar race kon beginnen.

“Ineens realiseerde ik me dat ik op die plek volgend jaar mijn laatste toernooi schaats, het WK Allround. Ik werd zo emotioneel. Hoe iedereen voor mij juichte en hoe de speaker al mijn prestaties opsomde. Wow, dat is zoveel, schoot door mijn hoofd. Dank aan alle fans die mij zoveel warme gevoelens bezorgden.” Sablikova ging zo op in het moment dat ze zelfs te enthousiast begon aan haar drie kilometer. “Als zoveel mensen je aanmoedigen, wil je hard rijden. Wanneer je in topvorm bent, kun je dat vasthouden. Ik helaas niet, waardoor ik mezelf de laatste twee rondes wel even gehaat heb.”

Sablikova legt uit waarom ze juist op dit moment, vlak voor haar laatste WK Afstanden, bekend heeft gemaakt definitief te stoppen. “Na de Spelen van Pyeongchang in 2018 wilde ik al afscheid nemen. Mensen spoorden mij aan door te gaan en ik besloot Beijing als eindpunt te kiezen. Wederom werd ik aangemoedigd: ‘Je bent begonnen in Turijn, eindig nu in Milaan’. Oke, oke, dan ga ik nog even door. Momenteel hoor ik alweer om mij heen dat ik er een paar jaar aan vast kan plakken. Voor mij is het nu echt klaar. Het reizen en alles daaromheen hebben me uitgeput. Ik moet aan mezelf denken en naar mijn lichaam luisteren.”

Sablikova merkt dat haar leeftijd zijn tol eist. Verschillende pijntjes spelen haar deze winter parten. “Als je 37 bent, kun je niet meer zeggen dat je fysiek in orde bent. Desalniettemin rijd ik bijna dezelfde tijden als tien jaar geleden, maar de jonge schaatssters zijn sneller geworden.”

Ze heeft vrede met de beslissing te stoppen, al jaagt het haar ook angst aan. “Het is te veel om te verwerken. Als ik er nu aan denk, moet ik bijna huilen. Schaatsen is mijn wereld. Ik heb niet gestudeerd, maar alles gedaan voor deze sport. Sinds het EK van 2003 doe ik al mee. Na meer dan twintig jaar zeg ik dat het klaar is. Het zal moeilijk worden een ander leven te beginnen. Ik heb nog geen idee hoe dat eruit gaat zien, misschien ga ik iets doen in het wielrennen. Het geeft me een leeg gevoel er nu bij stil te staan.”

Er wachten eerst nog drie belangrijke afspraken: het WK Afstanden van dit weekend, volgend jaar de Olympische Spelen en het WK Allround. “Ik wil graag afsluiten in Thialf, nog een keer voor dat bijzondere publiek.” Bij die drie toernooien staan niet de titels centraal voor de Tsjechische. In deze nadagen van haar carrière heeft het gevoel het gewonnen van de eerzucht naar medailles. “Vroeger beleefde ik de sport heel anders en wilde ik het podium halen. Het is nu niet meer belangrijk dat ik een medaille haal, ik wil plezier hebben.”

Sablikova wil genieten van de tijd die ze met haar vrienden op pad is. Van de fans die voor haar juichen. Van de sport die zo’n grote plek in haar hart heeft. En van haar jongere landgenoten. “Het is mooi om te zien dat zij opkomen nu ik ermee ga stoppen. Metodej Jilek is in geweldige vorm en Nikola Zdráhalová is na fysieke problemen teruggekeerd en kan eindelijk honderd procent geven. Het maakt me trots hun groei te zien. Ik zal komend weekend voor ze juichen.”

Drie allroundvedettes en generatiegenotes

Afgelopen maandag maakte Claudia Pechstein bekend op 53-jarige leeftijd te stoppen met schaatsen op het hoogste niveau, nadat de jarenlange juridische strijd met de internationale schaatsbond eindelijk was opgelost. “Sommige mensen zeggen dat ik nog wel tot mijn vijftigste door kan gaan, net zoals Claudia. Maar zo zit ik niet in elkaar”, vertelt Sablikova.

Ze weet nog goed hoe ze vroeger opkeek tegen de schaatsster die ze inmiddels haar vriendin noemt. “In 2002 zette ik midden in de nacht mijn wekker om haar olympische races te zien. Later, ik was vijftien of zestien, ging ik naar Berlijn voor een trainingskamp. Mijn coach vroeg aan die van haar of ik een keer met haar mee mocht rijden. De volgende dag trainden we samen. Dat vond ik zo bijzonder. Ze was ook gelijk heel aardig. Zo hebben we veel mooie herinneringen samen. Het was moeilijk te zien dat ze stopte, want we hebben een leven samen gedeeld. Ook het afscheid van Ireen Wüst vond ik destijds zwaar. Ik wilde in het stadion kijken, maar besloot in mijn hotelkamer te blijven. Een goede keuze, want ik kon het absoluut niet drooghouden.”

Rivales, maar bovenal vriendinnen. | Foto: Soenar Chamid

De drie vrouwen hebben de afgelopen twee decennia vele wedstrijden gekleurd. Samen wonnen ze 32 medailles op het WK Allround, 34 op het EK Allround en 87 (!) op het WK Afstanden. Maar liefst 21 keer stond Pechstein aan de start van het WK Afstanden en beklom 30 keer het podium (5x goud, 13x zilver en 12x brons). Ireen Wüst heeft 31 keer een plak gepakt (15x goud, 15x zilver en 1x brons). Sablikova heeft de minste medailles op haar naam, 26 (16x goud, 6x zilver, 4x brons), maar wel de meeste gouden. Bijzonder is dat ze alleen op haar allereerste WK in 2005 naast het podium belandde, daarna viel ze altijd in de prijzen. Over haar kansen dit toernooi is ze duidelijk: “Natuurlijk zou het fantastisch zijn om mijn laatste WK Afstanden af te sluiten met een medaille, maar ik denk dat het onmogelijk is.”

Met dank aan Nol Terwindt!