De unieke band tussen twee shorttrackzussen

Het wordt meteen duidelijk hoe trots Sanne is op haar drie jaar jongere zusje, die in Beijing voor de derde keer deelneemt aan het hoogste strijdtoneel in de sport. “Yara en ik zijn heel close. Altijd al geweest. We spreken elkaar iedere dag, het hele jaar door. Doordat we samen geschaatst hebben, weten we precies van elkaar hoe het is, welke druk erbij komt kijken en hoe ermee om te gaan. Qua karakter zijn we totaal verschillend. Yara kan veel opvliegender zijn dan ik. Als zij het er niet mee eens is, dan zegt ze het meteen. Zij gaat, soms expres, confrontaties aan. Ik ben juist extreem conflictmijdend en kies voor de harmonie.”

Door de pandemie is het lang geleden dat Sanne haar zus in het echt zag schaatsen. “Dat vind ik erg jammer, maar gelukkig kunnen we de wedstrijden via tv of een livestream goed volgen. Meestal na afloop Ficetimen we weer even. Als je in een stadion zit dan leef je er zelf ook wat meer naartoe en beleef je het met elkaar.”

Sanne, die zelf deelnam aan de Olympische Spelen van Vancouver en Sotsji, heeft een passend alternatief gevonden om de Spelen van Beijing goed door te komen. “Ik ben gevraagd om commentaar te geven bij de radio van de NOS op de shorttrackdagen, dus dan zit ik in Hilversum. Eerlijk gezegd moest ik er wel even over nadenken toen ze me hiervoor benaderden, want ik ben superzenuwachtig als Yara schaatst. Ik was er niet helemaal zeker van of ik enig zinnig commentaar kan uitbrengen op die momenten. Tegelijkertijd vind ik het erg leuk om te doen en is het een welkome afleiding voor de spanning. Ik had de wedstrijden graag met Kim (Sanne’s partner red.) en mijn ouders beleefd, maar die zie ik na de uitzendingen om het samen te vieren of om te huilen.”

In juni 2017 werd Yara door de ISU beschuldigd van afwijkende bloedwaarden. Achteraf gezien veroorzaakt door een aangeboren hartafwijking en een afwijking in de doorbloeding van haar longen. Op 24 januari 2018 werd ze vrijgesproken, maar de Zoetermeerse verzweeg dit lange en slopende proces voor de buitenwereld. Pas na de Spelen van Pyeongchang trad ze op 15 mei 2018 hiermee naar buiten via het tv-programma Nieuwsuur.

Bij de drie jaar oudere zus is dit ook niet in de koude kleren gaan zitten. “Als er nieuws kwam of als Yara ergens mee zat, dan was ik de eerste die ze belde. Ze was soms helemaal overstuur. Het was heel zwaar en lastig. Toch hebben we telkens gekeken naar: waar heb ik invloed op en wat kunnen we hier zelf aan doen? Dat je er in ieder geval alles aan gedaan hebt om die onschuld te bewijzen. Yara zei ook altijd: ‘Ik wil niet dat zoiets me in de weg gaat staan. Laten we dan kijken hoe het me sterker kan maken, want dan heb ik er tenminste nog iets aan.’ Wat kan je wel in plaats van wat kan je niet? Yara was ervan overtuigd dat ze dit nodig had om op de Spelen in Pyeongchang tot een ultieme prestatie te kunnen komen. Daar putte ze vertrouwen uit en geloofde ze heilig in. Ik zat er natuurlijk ook erg mee en moest dat ook zien te verwerken, maar ik wilde sterk zijn voor haar en goede adviezen kunnen geven. In het begin wisten alleen bondscoach Jeroen Otter en ik het, omdat er nog heel weinig bekend was. We wilden wachten met het alarmeren van onze ouders. We konden toch nog niet veel zeggen en wilden hen geen slapeloze nachten bezorgen. Gelukkig kon ik wel bij Kim delen hoe ik mij voelde. Dat was heel fijn.”

Otter prikkelde Yara op een andere manier. Hij liet haar weten: ‘Je kunt jezelf heel zielig vinden, maar wat schiet je daarmee op?’ Sanne verklapt lachend: “Dat was wel zo’n ontplofmomentje bij Yara. Op zo’n moment wil je dat niet horen. Natuurlijk hoor je dan liever ‘wat vervelend dat je dit moet meemaken’, maar dat helpt je niet. Yara wist dat haar coach gelijk had, hoe confronterend het ook was. Natuurlijk hebben we ook gehuild en ervan gebaald. Dat mag ook, maar wij hebben nooit gesprekken gevoerd over: waarom overkomt Yara dit? We zijn daar beiden nooit in blijven hangen. We focusten ons allebei op de acties die we zouden kunnen verrichten. Hoe kun je ervoor zorgen dat je wel lekker kunt blijven schaatsen en wat heb je daarvoor nodig?”

Het moeilijkste moment in dit gehele proces was voor Sanne het EK shorttrack van 2018 in Dresden, een paar weken voor de Olympische Spelen. “Samen met mijn moeder was ik naar Duitsland gereden om te kijken. Ik wist als enige dat Yara de dag na het EK de rechtszaak zou hebben. De rest van de ploeg ging gewoon weer naar Heerenveen. Iedereen was het EK-goud van Sjinkie en de mannenrelay aan het vieren, terwijl Yara onderweg was naar een allesbepalende zitting. Dat vond ik een supermoeilijk moment. In de auto terug naar huis was ik volledig in mezelf gekeerd en mijn moeder snapte niet waarom ik zo stil was. Daar had ik last van. Ook het team wist van niks, want ze wilde geen onrust. Haar teamgenoten konden er niets aan doen en het niet veranderen voor Yara, dus ze wilde hen er niet mee belasten.”

Er valt een stilte. Alsof Sanne weer even dat moment in de auto herbeleeft. Ze vervolgt: “De wetenschap dat Yara er vaak alleen voor stond, vond ik vooral moeilijk. Ze hoefde er niet alleen voor te staan. Er was hulp van de medische staf van het team, maar jij bent wel de persoon die het overkomt. Daarin sta je alleen. Op het ijs moest ze toch weer gefocust zijn en een masker opzetten. Op het moment dat we het aan onze ouders vertelden, begrepen ze gelukkig waarom we het niet eerder hadden verteld. Ze vonden het vooral heel waardevol om te horen dat we elkaar hadden.”

De olympisch zilveren en bronzen medaille in Pyeongchang was uiterst welkom. “Ik weet nog heel goed dat we op de tribune zaten, waar we opgezweept werden door de muziek. Ik ben nog nooit zo zenuwachtig geweest. Het werd iedere ronde erger, omdat het met Yara op de 500 meter zo goed ging. Dat ze als eerste Nederlandse shorttrackster officieel olympisch eremetaal won, was voor mij zo emotioneel. Ik was zo intens blij voor mijn zusje. Dat ze een beloning kreeg voor al het leed wat eraan vooraf was gegaan. Erkenning voor het harde werken en dat ze het niet voor niets heeft gedaan. Ik vind het zo knap dat ze altijd in zichzelf was blijven geloven en nooit heeft opgegeven.”

Een medaille halen met de relay was het hoofddoel van het vrouwenteam op die Spelen. Vol enthousiasme vertelt Sanne verder over die krankzinnige dagen in Pyeonchang. “Toen ze de A-finale misten, besloot de oranje equipe om dan maar een wereldrecord te rijden in de B-finale om te laten zien dat ze medaillewaardig waren. Supergaaf natuurlijk dat het wereldrecord lukte. Dat was al een beloning op zich en het bewijs dat ze het alsnog konden op het moment suprême. Dat daar ook nog een bronzen medaille bijkwam, was het ultieme.”

Bij de Olympische Spelen van Sochi in 2014 hadden de zussen gezamenlijk dezelfde droom. Dit sprookje liep anders af. Was het brons in Pyeongchang dan nog dubbel voor Sanne? “Dat is niet eens in me opgekomen. Met een voldaan gevoel kijk ik terug op mijn carrière en ik was vooral superblij voor Yara en de ploeg. Ze hadden het gehaald na al die jaren hard werken. Het was voor mij het bewijs dat verschillende mensen in het shorttrack medailles konden halen op de Spelen.”

Yara heeft als geen ander geleerd hoe om te gaan met tegenslagen. Op 10 juli 2020 overleed ploeggenoot Lara van Ruijven tijdens een trainingsstage in Frankrijk aan de gevolgen van een auto-immuunziekte. Het verlies van Lara was een ander soort verdriet dan het hele proces rondom de tuchtzaak. Sanne legt uit: “Wat Yara met die dopingaffaire heeft meegemaakt, daar kun je je nog tegen verzetten of voor in actie komen om het beter te maken. Toen Lara plotseling overleed, kon je niks meer doen om haar terug te krijgen of om het überhaupt te voorkomen. Dat is denk ik het grootste verschil in verdriet. Dat moest ze echt een plekje geven. Ook zichzelf toestaan om te kunnen genieten, plezier te hebben en te lachen, terwijl Lara er niet meer was, heeft ze moeten leren. Door alles wat ze heeft meegemaakt, geniet ze veel meer van het nu. Yara waardeert dat zij de sport kan blijven beoefenen en is blij met een training die goed is gegaan. Eerder was ze heel kritisch. Nu is dat meer in balans.”

Sanne heeft veel vertrouwen in haar zusje. Woensdag rijden de vrouwen in Beijing de halve finale van de relay. “De meiden weten dat ze het kunnen. Het belangrijkste is om te genieten en de taak uit te voeren die zij als team al zó vaak hebben geoefend.”

Nieuws, programma, meeschrijflijsten, uitslagen, kortom alles over de Olympische Spelen vind je hier.