Het Holveen in Alteveer is een pareltje in de kop van Drenthe. Een prachtig ven, waarop IJsvereniging RAS bij vorst schaatsplezier mogelijk maakt. Die club bestaat in 2026 tachtig jaar en dan is het drie dagen feest. “Je moet af en toe wat lawaai maken.”
RAS staat voor Roderesch, Alteveer en Steenbergen: drie dorpjes in de Drentse gemeente Noordenveld, samen pakweg 1100 inwoners groot. Die zijn haast allemaal lid van de plaatselijke ijsclub. “En dat blijven ze tot hun dood, al komt tachtig procent nooit schaatsen”, zegt Abel Mulder (72), voorzitter van IJsvereniging RAS.
Natuurijsverenigingen zitten in zwaar weer, of eigenlijk kampen ze met te mooi weer. Het wordt te warm, strenge winters blijven uit. En dus kun je nog maar zelden schaatsen op natuurijs. Dat is ook zo in Alteveer, waar de schaatspret deze winter achterwege bleef. Maar van een mineurstemming is geen sprake, IJsclub RAS kijkt reikhalzend uit naar de jubileumviering in 2026, het jaar dat Noordenveld de Culturele Gemeente van Drenthe is. Recent werden de plannen bekend.
“Je moet af en toe wat lawaai maken”, vertelt Mulder met een grote glimlach. En dat gaat volgend jaar zomer weer gebeuren, drie dagen lang. Met muziek, klassiek en blues, vanaf een drijvend podium voor ijsclubleden en overige RAS-bewoners op de waterkant. VeenOmeen heet het spektakel. Mulder “Een woordspeling, want het is een fenomeen om het veen heen.” Maar over dat feest lees je straks meer.
IJsvereniging RAS, opgericht net na de oorlog (1 februari 1946), zit op een idyllisch plekje. Het Holveen, een veenplas, kwam in de 19de eeuw voor het eerst op topografische kaarten voor. Het water, omzoomd met bomen, deed dienst als zwembad met zandstrandje voor de plaatselijke jeugd, als wasplaats voor strontkarren van de boer én als ijsbaan voor iedereen die van skeuvelen hield, da’s Drents voor schaatsen.
Schaatsen deden ze hier al voordat IJsvereniging RAS werd opgericht. Intussen staat er aan de waterkant een fraaie kantine voor de koek en zopie, met opslag voor veegwagens en ander materieel. Er staan lichtmasten, in 2012 geschonken door de NAM en recent voorzien van duurzame LED-lampen. Zodra het ven dichtvriest, komen de ijsmeesters de baan prepareren voor schaatsers uit Roderesch, Alteveer en Steenbergen.
Vanwege zijn ligging, de aankleding en de sfeer werd het Holveen in 2012 door RadioNL uitgeroepen tot de leukste natuurijsbaan van Nederland. Een titel die ze nog altijd met trots uitdragen. De ijsclub is springlevend, aan vrijwilligers geen gebrek. Het zevenkoppige bestuur bestaat niet alleen uit oude grijze mannen, maar krijgt geregeld jonge aanwas. Stephan Willems (33) is zo’n nieuwkomer, die zich graag voor de vereniging inzet. “Dat doe je gewoon, voor het dorp”, zegt Willems. Mulder: “Stephans grootvader stond hier al voor de schaatsers, met chocomel en een oud olievat als vuurkorf, toen er verder nog niks was behalve veel skeuvellopers.”
Nu staat er een fraai clubgebouw, met eigen handen gebouwd, van materiaal dat voor een prikkie op de kop is getikt of door streekgenoten is geschonken. Mulder: “In de keuken hebben we een marmeren aanrecht. Dat stond te koop op Marktplaats. Toen we belden namens de ijsclub mochten we hem gratis ophalen. Je hebt geen geld nodig, maar vertrouwen. Wij zijn van de mensen hier. Kijk eens rond in de kantine, oud-bestuursleden vinden hier altijd wat van zichzelf terug: een oorkonde, oude foto’s of een bokaal. Daar zitten herinneringen aan vast, die ze hier graag komen ophalen.”
Ondertussen werkt RAS hard om weer nieuwe herinneringen te creëren, niet alleen in de winters dat er ijs ligt, maar het hele jaar door. Het Holveen ligt op de route van wandelaars, mountainbikers en de fietsvierdaagse. “In deze dorpen is veel verdwenen: winkels, de basisschool en ook bijna alle verenigingen. Mensen willen wel vertier, dus als wij wat organiseren komt iedereen erop af”, zegt Mulder.
Zo komen we terug bij VeenOmeen 2026, het driedaagse evenement waarmee IJsvereniging RAS haar tachtigste verjaardag viert, als onderdeel van het Culturele Jaar 2026 in hun gemeente. Het is een reprise van 2015, toen de dorpsbewoners rond het ven genoten van klassieke muziek. Een van de bestuursleden was daar gek van en regelde musici via het conservatorium in Groningen, een ander speelde graag met taal. Zo ontstond VeenOm(h)een.
Samen schraapten ze geld en materialen bijeen om de organisatie rond te krijgen. Mooi verhaal van Mulder: “Voor de aanleg van de ondergrondse gasopslag in Norg reed Wagenborg maandenlang met grote kraanwagens door ons dorp. Eentje kwam voor mijn huis in een sloot terecht. Toen heb ik de directeur gebeld en gezegd: als je wilt dat de mensen niet negatief maar positief over je praten, moet je pontons en rijplaten regelen voor ons concert. Dat deden ze, voor een glas chocomel en een bos bloemen, het werd een groot succes.”
Volgend jaar volgt de tweede editie van VeenOmeen, drie dagen lang, van 28 tot en met 30 augustus. Het is dan volle maan, net als in 2015. Het evenement begint op vrijdag met klassieke muziek (en blues). Zaterdags verzorgt Scouting Roden een speelmiddag voor de jeugd. Na een dorpsbarbecue is er theater en cabaret met oud-marathonschaatsers Lammert Huitema en Erik Hulzebosch, gevolgd door een ‘historische’ avond. Op zondagmiddag sluiten ze af met klassieke muziek.
Wie buiten de RAS-dorpen woont en dit feestje graag wil bijwonen, heeft pech. “We organiseren dit voor onze leden en de RAS-bewoners”, vertelt Mulder. “Met drie keer driehonderd bezoekers zitten we vol.” Voor oudere bewoners rijdt dat weekeinde de RAS-Express: paard en wagen, die de bezoekers ophaalt en vanaf het ven terug naar huis brengt. “Stikstofvrij, aan alles is gedacht.”
Een mooi fenomeen: de natuurijsclub als party-organisator. Hoe kijken ze in de RAS-dorpen eigenlijk naar de toekomst? Kan er over vijftig jaar nog geschaatst worden op hun Holveen? “Dat wordt met die warmere winters wel steeds moeilijker”, erkent Willems. Mulder: “Maar als club blijven we zeker overeind, dan zoeken we nieuwe activiteiten zoals het VeenOmeen.”
De KNSB heeft recent de Club van Natuurijs opgericht, bedoeld om in de toekomst optimaal te kunnen profiteren van de steeds schaarsere vorstdagen. Dat gebeurt onder meer door kennis te bundelen, innovaties te stimuleren en de aanleg van combibanen te bevorderen. Dat zijn verharde banen waarop je in de zomer kunt skeeleren en bij lichte vorst al kunt schaatsen op natuurijs. Hoe denken ze daarover in de RAS-dorpen?
Willems: “Heel eerlijk, zo’n combibaan gaat bij ons niet werken, daarvoor zijn we te klein. Wel goed is ondersteuning bij het regelen van vergunningen. Wat ook helpt, is dat je samen zoekt naar technische innovaties. Misschien kunnen wij ook hier de natuur nog een handje helpen om ijs te maken. Het is goed als dat gezamenlijk wordt opgepakt. Wie weet ontstaan er nog meer creatieve ideeën via de Club van Natuurijs. Ik ben benieuwd. Wij gaan hier nog wel even door om de mensen te laten skeuvelen.”
