Het is zondag 11 december. Schaatsster Annette Gerritsen loopt in haar normale kleding het middenterrein van het Thialf-stadion op. Het wereldbekerweekend in Heerenveen is in volle gang. Ze neemt plaats op een kruk, die naast NOS-presentatrice Dione de Graaff staat opgesteld. Na een korte introductie neemt Annette het woord. "Ik ga per direct stoppen met schaatsen." Het hoge woord is eruit. De emotie is duidelijk te zien in haar ogen.
Als Annette enkele maanden later terugdenkt aan dat moment verschijnt er een grote glimlach op haar gezicht. "Ik was zo zenuwachtig om het te vertellen. Op een enkeling na wist niemand dat ik ging stoppen. Alleen aan mijn ouders, vriend en een paar goede kennissen had ik het verteld."
De keuze om het op televisie bekend te maken, was een bewuste. "Dat vond ik wel passend. Natuurlijk was ik ontzettend zenuwachtig toen ik naast Dione zat. Het is niet niks om je afscheid aan te kondigen. Zeker niet in een live-uitzending waar honderdduizenden mensen naar kijken. Vlak voor de uitzending dacht ik nog: Annette, waarom heb je hier nou voor gekozen? Toch was dit precies wat ik wilde. De échte schaatsfans zitten tijdens een wedstrijd voor de televisie en in het stadion. Ik vond dat zij het als een van de eersten moesten weten."
Na haar televisieoptreden vroeg stadionspeaker Jan van der Meulen haar om het ook aan de fans in het stadion te vertellen. "Ik herinner me dat moment nog heel goed. Vrijwel meteen nadat ik het de fans had verteld, kwam Ireen Wüst naar me toe. Met haar heb ik een heel speciale band. We zaten bij elkaar in Jong Oranje en hebben veel meegemaakt. Ze had het totaal niet zien aankomen."
Annette neemt een slok van haar thee en vervolgt. "Ik was echt opgelucht toen ik het verteld had. Dagenlang liep ik ermee rond. Ik had mijn keuze gemaakt, wilde het heel graag aan iedereen vertellen. De laatste paar dagen voor de uitzending duurden zo lang. Ik heb meer dan tien jaar op hoog niveau geschaatst, dus veel mensen kennen mij hier in Diemen. Steeds als ik vragen over mijn gezondheid kreeg, zei ik dat het goed ging. Ik hield de mensen eigenlijk een beetje voor de gek. Dat vond ik moeilijk."
Nachtkastje
"Het was letterlijk een carrière van vallen en opstaan", lacht Annette als we haar vragen haar loopbaan samen te vatten. "Ik ben al heel mijn leven een brokkenpiloot, heb veel blessures gehad. Toch ben ik ook trots op wat ik heb bereikt."
Annette won vijf keer goud op de NK Afstanden en werd in 2010 Nederlands kampioen sprint. Haar absolute hoogtepunt beleefde ze op de Olympische Spelen van Vancouver. Na een teleurstellende 500 meter (Annette kwam ten val, red.) revancheerde ze zich op de 1000 meter. Ze pakte op overtuigende wijze een zilveren medaille. "Ik zal die race nooit meer vergeten. Ik had jarenlang keihard getraind om daar te pieken. Als het dan lukt, geeft dat zo’n onbeschrijfelijk gevoel."
Haar ogen beginnen te stralen als ze eraan terugdenkt. "Ik herinner me nog dat ik die avond zo hyperactief was", lacht Annette. "Ik stond samen met Laurine van Riessen (zij won brons, red) op het podium. Zij sliep een kamer naast me. 's Nachts zochten we elkaar op en zeiden we tegen elkaar: 'Nu mogen we naar de koningin!' We waren allebei zo happy. Dat gesprek zal ik nooit meer vergeten. Ook de dagen erna was ik nog helemaal in de wolken. Ik had mijn medaille op mijn nachtkastje gelegd. Iedere morgen als ik wakker werd, pakte ik hem vast en dacht: Annette, het is echt waar. Je hebt het geflikt."
Kunstknie
De jaren na de Spelen gaat het snel bergafwaarts. In het seizoen 2011-2012 wint ze haar laatste medaille: brons op de NK Afstanden. Ook wordt ze dat jaar tweede op het WK sprint achter de Canadese Christine Nesbitt. Daarna stapelen de blessures zich op en in 2013 krijgt ze ook nog de ziekte van Pfeiffer. Na een goede zomer doet ze er nog één keer alles aan om terug te keren op het hoogste niveau, maar in september loopt ze bij een sprongtraining een ernstige knieblessure op. "Ik hoorde krak en dacht: dit is niet goed. De laatste maanden werd het maar niet beter. Als ik dertig minuten had gefietst, werd mijn knie alweer rood. Ik zag mijn absolute doel: het behalen van de Olympische Spelen steeds verder uit zicht raken."
Ze vervolgt. "De hele dag liep ik rond met het idee: hoe is het met mijn knie? Ook stelde ik mezelf constant de vraag: kan ik wel naar de winkel of even een wandeling maken?” Als Annette een aantal weken later ook nog te maken krijgt met een cyste in haar kaak weet ze genoeg. “Ik werd op een ochtend wakker met pijn in mijn knie en mijn kaak en dacht: ik ben er klaar mee. Mijn lichaam zei: ‘het is mooi geweest.’ Ik was mentaal gesloopt en het plezier van het schaatsen, was volledig weg. Twee weken later zat ik op de kruk bij Dione."
"Ik heb jarenlang signalen in mijn lichaam genegeerd, omdat ik bezig was met presteren. Dit keer was het anders. Ik dacht: straks ben ik 35 en heb ik chronische knieklachten en moet ik op mijn veertigste al een kunstknie. Het waren allemaal doemscenario’s, die ineens wel erg realistisch waren. Door te stoppen, kan ik over een paar jaar waarschijnlijk nog gewoon een grote wandelingen maken of een dagje naar de Efteling. Ik ben blij dat ik dit besluit heb genomen, sta er nog altijd volledig achter. Spijt heb ik zeker niet. Ik heb er namelijk alles aan gedaan om terug te keren op het hoogste niveau. Helaas zat dat er niet meer in."
Naast het feit dat ze haar knieblessure niet wilde verergeren, speelde er nog iets mee in haar besluit. "Ik heb enorm genoten van mijn schaatscarrière, maar dat komt ook omdat het goed ging. Ik ben een pure winnaar. Als ik ergens aan meedeed, wilde ik winnen. Natuurlijk had ik graag op de Spelen van Pyeongchang gestaan, maar ik wil niet voor spek en bonen meedoen. Door mijn blessure was de kans dat ik over een jaar mee kon doen om de medailles, uiterst klein. Het risico dat ik mijn knie erger zou beschadigen, was in mijn ogen te groot."
Nacho’s
De laatste maanden krijgt Annette meerdere keren de vraag: wat nu? Op die vraag kan ze ook in gesprek met schaatsen.nl nog altijd moeilijk een antwoord geven. "Ik heb de afgelopen tijd veel leuke dingen gedaan. Ik heb in Zweden tijdens de Grand Prix toffe video’s gemaakt. Ook ben ik meerdere keren uitgenodigd bij de NOS om de wedstrijden te analyseren. Het zijn dingen die ik graag doe, maar ik weet niet of ik dat mijn hele leven wil doen. Daarnaast heb ik heb meerdere gesprekken gevoerd met bedrijven en instellingen. Maar voorlopig neem ik nog geen grote beslissingen. In mijn ogen ben ik daar nog niet klaar voor."
Tot op heden bevalt het leven na het schaatsen Annette wel. "Natuurlijk mis ik de trainingen, de dolletjes met mijn ploeggenoten en de wedstrijden, maar het is ook weleens lekker om eens helemaal niks te hoeven. Jarenlang heb ik moeten letten op mijn levenspatroon. Alles stond in het teken van mijn sport. Als ik nu in een café zit en ik heb zin in een bak nacho’s met een groot glas bier kan dat. Heerlijk."
Update
Enkele dagen na het interview wordt bekend dat Annette schaatskoningin Ireen Wüst met een videocamera gaat volgen voor een documentaire. "Ik ga alles vastleggen wat zij tegenkomt op haar weg naar de Olympische Spelen van Zuid-Korea, die volgend jaar plaatsvinden. Het is voor mij echt een droom om dit te mogen doen en dan vooral samen met Ireen. We hebben samen zo veel meegemaakt. Ik vind het wel enorm spannend, want ik heb nog nooit zo'n groot project gedaan, maar ik hoop er samen met Ireen wat moois en unieks van te maken."
