De hotels in Leeuwarden worden werkelijk plat gebeld. Een hotel in Franeker meldde zelfs dat een Westerling zich al meldde toen er net één centimeter ijs lag. “Nee”, kreeg hij te horen, “daar beginnen we niet aan. Bel maar terug als de woorden ’It geat on’ zijn uitgesproken.”
Gelukkig ben ik niet afhankelijk van een hotel of pension, kan terecht bij mijn schaatsmaat Pieter Bult in IJlst. We reden de Tocht der Tochten al meer malen echt, maar ook wild.
Zoals op 14 februari 1991. Pieter had speciaal voor die gelegenheid Nutricia bereid gevonden ons – we waren met z’n zessen – te voorzien van een compleet pakket sportvoeding om de 200 kilometer te doorstaan.
Ook toen lag er sneeuw, waardoor de scheuren slecht zichtbaar waren, met alle nare gevolgen van dien. Op het Slotermeer reed rayonhoofd Durk Schotanus een eindje met ons op. Hij had net de dikte van het ijs gemeten en dat zat wel goed. Maar hij waarschuwde ons wel voor de dingen die zouden komen.
Na de Luts, die op het ogenblik één van de zwakke plekken in de route is, maakte een waarschuwingsbord van de Friese IJswegencentrale ons duidelijk wat Schotanus bedoelde: “einde uitgezette route”, stond er op. Het betekende voor ons kilometers lang ploeteren en klunen door een eindeloze sneeuw- en ijsvlakte. Aan het eind van de Galamadammen werd een sneeuwschuiver dan ook met gejuich begroet.
Eenmaal weer op de Elfstedenroute werd er flink de vaart ingezet. Stavoren, Hindeloopen, Workum… Na de traditionele klun onder de snelweg bij Bolsward op naar Kimswerd. Daar heb je het traditionele ’Gat van Piet’. Een brug, waaronder het water altijd slecht dichtvriest.
Piet Venema, lang ijsmeester van de 11-stedenvereniging, nam er altijd cameraploegen mee naar toe als ze wilden weten hoe groot de kans op een Elfstedentocht was. “Kijk”, zei hij dan, “zolang ik hier nog een praatje kan houden met de eendjes, komt er voorlopig nog geen Elfstedentocht.” Hij wilde echter vooral de verwachtingen temperen.
Het bijzondere is echter dat het ‘Gat van Piet’ afgelopen zondag met drie vrachtwagens vol met ijs tot de bodem toe is gedicht. IJstransplantatie heet dat in Elfstedenjargon. Een voorteken? Zouden de voorbereidingen voor de 16e Elfstedentocht verder zijn, dan het bestuur van de 11-stedenvereniging schaatsminnend Nederland gisterochtend tijdens de persconferentie voorschotelde?
Speculeren over het wel of niet doorgaan van een Elfstedentocht blijft leuk. Net zo leuk als het met een kleine groep rijden van een Wilde Tocht langs die 11 steden. Al moet ik zeggen: ik was op onze wilde ervaring in 1991 niet bepaald kapot van de sportvoeding. Als je het niet gewend bent, is het wel even wennen. De komende tocht zal ik gewoon rijden met een stuk oude kaas, krentenbollen, druivensuiker, stukjes gesneden appel en twee gepelde mandarijnen.
Huub Snoep is hoofdredacteur van schaatsen.nl