Van vader op zoon? Nee, het gaat niet om familieleden die elkaar voordragen, licht de woordvoerster van de koninklijke vereniging De Friesche Elf Steden toe.
De Elfstedentocht telt 22 rayons met een rayonhoofd en zijn assistent als verantwoordelijken. De rayonhoofden meten de ijsdikte, zorgen voor de stempelpost en een veilige doorgang voor de schaatsers en voor eventuele kluunpassages. De baas van de rayonhoofden is de ijsmeester van de vereniging en dat is momenteel Jan Oostenbrug.
Belangrijkste voorwaarde om rayonhoofd te kunnen zijn, is kennis van het ijs. IJservaring is essentieel. ''Maar er komt nog meer bij kijken. Je moet ook een netwerk in de samenleving hebben. Vaak zie je dan ook dat rayonhoofden hoofd gemeentewerken zijn'', legt de woordvoerster van de vereniging Elf Steden uit.
Tijdens de 'tocht der tochten' moeten de rayonhoofden ook de doorkomst van de kopgroep van de wedstrijdschaatsers doorgeven en zorg dragen voor de veiligheid van publiek en deelnemers.
Het werk van rayonhoofd is onbetaald. Net zoals ieder ander bij de vereniging is het puur liefdewerk oud papier. Hoewel er enkele jongeren als rayonhoofd actief zijn, zijn het voornamelijk mannen van veertig-plus die de prikstok in het ijs steken zodra daar winterse aanleiding voor is. Onder de assistenten bevinden zich enkele vrouwen.
Voor zover bekend bestaat het verschijnsel rayonhoofd al sinds het begin van de Elfstedentocht in 1909.