KNSB richt Club van Natuurijs op: ‘Schaatsen op natuurijs behouden voor de toekomst'

Natuurijs in Nederland is puur sentiment. Zodra er ijs ligt, is die aantrekkingskracht voelbaar. Dan binden miljoenen mensen hun schaatsen onder. Dat gebeurde ook aan het begin van dit kalenderjaar; na enkele dagen vorst openden in januari meer dan 200 verenigingen hun ijsbaan.

Om sneller en vaker te kunnen schaatsen op natuurijs, wil de woensdag opgerichte club alle aangesloten verenigingen en toertochtorganisaties ondersteunen. Bijvoorbeeld door het werven en opleiden van vrijwilligers, het ontwikkelen en innoveren van natuurijsbanen en het delen van kennis en expertise van de KNSB.

De Club van Natuurijs verenigt liefhebbers van natuurijs in Nederland en zet zich in voor het behoud ervan. “Zo kunnen toekomstige generaties hiervan blijven genieten”, zegt Jurre Trouw, manager sportparticipatie bij de KNSB en projectleider Club van Natuurijs.

Het wordt steeds uitdagender om schaatsen op natuurijs mogelijk te maken. Mooi en veilig ijs vormt zich namelijk niet vanzelf. Er zijn vele mensenhanden en ook veel expertise voor nodig, terwijl het aantal vrijwilligers ieder jaar afneemt. Innovaties helpen om sneller de schaatsen onder te kunnen binden.

‘Schaatsen op natuurijs’ staat sinds 2017 op de lijst Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Verenigde Naties. Volgens de KNSB loopt dit erfgoed in de nabije toekomst gevaar. “Klimaatverandering, de verschuivende vrijwilligerscultuur en veeleisende wet- en regelgeving maken de inzet voor het behoud van schaatsen op natuurijs belangrijker dan ooit”, zegt Trouw.

Iedereen in Nederland kan de Club van Natuurijs ondersteunen met een lidmaatschap van 15 euro per jaar. Trouw: “Er zijn extra inkomsten nodig voor het behoud van ons culturele erfgoed. De KNSB neemt hier de verantwoordelijkheid voor en daarom hebben we deze club opgericht.” Bij de KNSB zijn meer dan 400 natuurijsverenigingen aangesloten, die in heel Nederland zorgen voor plezierige en veilige schaatsbanen in de buitenlucht. En er zijn ongeveer 80 organisaties van toertochten.

Schaatsen op natuurijs, de wens van elke schaatsliefhebber. | Foto: Arie Kievit

Met de contributies wil de Club van Natuurijs meer dan 7.000 vrijwilligers ondersteunen door kennis- en expertiseoverdracht en begeleiding bij vergunningaanvragen. Ook zal de club investeren in ontwikkeling en innovatie van natuurijsbanen en toertochten. Leden krijgen als eerste de mogelijkheid een startbewijs met route en stempelkaart te kopen zodra een toertocht wordt uitgeschreven.

Trouw: “Met de Club van Natuurijs willen we alle natuurijsliefhebbers bereiken, van wie het hart sneller gaat kloppen zodra het belooft te gaan vriezen. Of je nu hunkert naar de eerste toertocht, of alleen al van het idee van ijs geniet. Het zou mooi zijn als alle mensen in Nederland die schaatsen een warm hart toedragen, de schaatscultuur willen ondersteunen met een kleine financiële bijdrage.”

Henk Angenent en Ben van der Burg zijn warme voorstanders van de Club van Natuurijs. Zij waren woensdagochtend present bij de Ankeveense IJsclub, waar het initiatief werd gelanceerd. Van der Burg: “Ik heb altijd zo verschrikkelijk van natuurijs genoten. Maar als gevolg van klimaatverandering is vrieskou een steeds schaarser wordend goed. We begeven ons zogezegd op dun ijs. Maar als dat magische moment dan toch is aangebroken, moeten we er ook voor gaan. Als de mogelijkheid zich ook maar even voordoet moeten we allemaal kunnen genieten van schaatsen op natuurijs.”

De Club van Natuurijs gaat daarbij helpen, belooft de KNSB. “Er zijn steeds meer wetten en regels waar we aan moeten voldoen, zoals het stikstofbeleid, Natura2000-plannen en vergunningen. De inkomsten van natuurijsverenigingen dalen, omdat we steeds minder dagen open kunnen. Openstelling van de baan, zoals afgelopen winter nog drie dagen, levert nieuwe leden en extra inkomsten door de koek en zopie”, aldus Rieks Poelman, voorzitter van natuurijsvereniging Witten e.o. in Drenthe. “Nu gaan de inkomsten op aan vaste lasten. We willen ons vooral bezighouden met innovatie, want dat is de sleutel naar de toekomst. Zo is het in Winterswijk dit jaar voor het eerst gelukt om begin november al natuurijs te maken. Van zulke ontwikkelingen moeten we het gaan hebben.”

Wil jij een bijdrage leveren door lid van de Club van Natuurijs te worden? Op clubvannatuurijs.nl is meer informatie te vinden.

Enthousiasme bij verenigingen door meer aandacht voor natuurijs

Bij de lancering van de Club van Natuurijs, waar vele anekdotes over de dagen met strenge vorst de revue passeerden, waren ook verschillende verenigingen aanwezig. De diverse punten waarop het initiatief steun biedt (innovatie, hulp bij regelgeving en tekort aan vrijwilligers) bleken actueel bij de verschillende verenigingen.

Piet Bleeker en Ab Schaaphok van de IJsclub in Dronten waren enthousiast na het horen van het verhaal. "Als het gaat vriezen, ontstaat er iets bijzonders in Nederland. Wij hopen dat wij door dit initiatief als club ook extra aandacht krijgen." Daarnaast wil de Flevolandse vereniging gebruikmaken van de expertise over natuurijs. "Wij zijn hier gekomen om in contact te raken met de KNSB en te profiteren van alle kennis die aanwezig is. Nu er minder dagen met vorst zijn, willen we in korter tijdsbestek een ijsvloer kunnen leggen." De eerste stappen zijn al gezet: in plaats van een ondergelopen stuk grasland wil de vereniging in de toekomst een skeelerbaan onder water laten lopen. Omdat daarvoor een minder dikke ijslaag voor nodig is, kan er eerder geschaatst worden. Helaas lopen ze tegen veel wet- en regelgeving aan, waardoor er al verschillende jaren over het project heen zijn gegaan.

Ook Jan Oudshoorn, de voorzitter van Hou Streek uit De Hoef, ziet dezelfde problemen. "Als het eenmaal gaat vriezen, dan is het hier een groot feest. De hele Hoef is aan zet. Na het schaatsen volgt het priksleëen, wanneer de dooi is ingezet. Wij kunnen veel op eigen kracht, maar merken ook dat er te veel eisen van bovenaf komen. Dat is zonde. Voordat alle regeltjes zijn doorlopen, is het ijs alweer gesmolten."

Ruud Sijl en Adrie van Holten prijzen zich gelukkig dat ze elk jaar bij hun IJsclub 'Vooruitgang' uit Ammerstol als een van de eersten een ijsvloer geprepareerd hebben. Wel merken ze dat de kleinere verenigingen in de omgeving moeite hebben om de begroting rond te krijgen. "Het is belangrijk dat de KNSB aandacht schenkt aan natuurijs en de verenigingen, dit is een goed begin. Hoewel wij in Ammerstol snel een ijsvloer hebben liggen, zijn we verdomd nieuwsgierig hoe ze in Winterswijk zonder vorst toch al kunnen schaatsen. We onderzoeken of we over willen gaan op het sproeien van water in plaats van het dweilen. Verder zitten we als vereniging in een luxepositie: we hebben elk jaar ijs, voldoende inkomsten en veel vrijwilligers. Maar we moeten in beweging blijven, want rust roest en de kennis moet overgedragen worden aan de jongere generatie."

KNSB richt Club van Natuurijs op: ‘Schaatsen op natuurijs behouden voor de toekomst'

Enthousiasme bij verenigingen door meer aandacht voor natuurijs

Meer van dit