Bescheidenheid siert de mens, of mag een kroonjuweel die een maand geleden haar rivales op een nogal indrukwekkende manier van het toneel blies in de slotronde van de World Tour, gerust wat meer bravoure aan de dag leggen? De 30-jarige blondine, tussen Montréal en Milaan goed voor twaalf medailles (vier keer goud, vier keer zilver en vier keer brons) was een klasse apart in het veld, wat resulteerde in een straatlengte voorsprong toen de eindklassementen werden opgemaakt. Xandra Velzeboer beleefde bepaald geen beroerd seizoen, maar stond als de nummer 2 met 170 punten achterstand op de ranglijst, met direct in haar spoor een andere Amerikaanse (Corinne Stoddard, 172 punten minder). Dat verschil was indrukwekkend; de suprematie kwam nog beter tot uiting in de winst die Santos behaalde over de gehele linie: ze voerde de slotranking aan van de 500, 1500 en 1000 meter. Dat deed de afgelopen acht seizoenen niemand haar na in de vrouwendivisie.
Er is alle reden de vrouw die steevast haar teddybeer Teddy genaamd op haar shorttrackreizen meeneemt, te bombarderen tot de favoriete voor de individuele wereldtitels die zaterdag en zondag worden verdeeld. Ze vertrok uit Milaan met de bijna perfecte score van drie keer de hoofdprijs, alleen Hanne Desmet wist haar op de 1500 meter van de eerste plaats te houden. Het versterkt die gedachte nog wat meer. “Ik weet het niet”, verklaarde ze desondanks vanachter de tafel tijdens het personderonsje in het Capitol Indoor-stadion. “Volgens mij is mijn vorm oké. Sinds de laatste wedstrijd hebben we als team hard gewerkt om hier in optimale conditie aan de start te verschijnen. Toch wil ik niet te veel op de zaken vooruitlopen. Laat ik het dit kampioenschap van dag tot dag bekijken, omdat er in deze sport zoveel kan gebeuren. Situaties die gunstig lijken, kunnen een moment later volledig in je nadeel uitpakken.”
Tegenslag voor TeamNL in China: Selma Poutsma, die door langdurig blessureleed al een miserabel seizoen beleeft, moet maar zien of ze op het WK Shorttrack in actie komt. Dinsdag werd de sprintster overvallen door flinke buikklachten, wellicht door het eten van verkeerd voedsel. De pijn werd zo hevig dat ze de training van woensdag moest laten schieten. “Het is nooit leuk om met dit soort incidenten te worden geconfronteerd, maar ik hoop dat het meevalt”, zo trachtte bondscoach Niels Kerstholt woensdagmiddag de situatie van de positieve kant te benaderen. In zijn opstelling voor de meeste onderdelen die uren later werd bekendgemaakt bleek dat hij geen plek heeft ingeruimd voor Poutsma. De enige discipline waarvoor ze eventueel nog voor kan worden opgeroepen, is de vrouwenrelay.
Xandra Velzeboer en zus Michelle mijden beiden de 1500 meter. Het duo rijdt nu de 1000 en 500 meter, alsmede de mixed team relay. Diede van Oorschot (1000 en 1500 meter) en Zoë Deltrap (500 en 1500 meter) hebben het vertrouwde concept toegeschoven gekregen. Bij de mannen mag alleen Jens van 't Wout zich gereedmaken voor een volledig menu: 500, 1000, 1500 met en de mixed team relay. Sjinkie Knegt krijgt startgelegenheid op de 1500 meter, Teun Boer en Itzhak de Laat hebben slechts de 500 meter in hun schema staan als individueel nummer, en Daan Kos doet mee aan de 1000 en 1500 meter. Boer is verder de tweede man in de mixed team relay.
Met een beetje identieke benadering legde Santos beslag op de Crystal Globe van de World Tour. “Ik heb van evenement naar evenement geleefd, en van afstand naar afstand. Pas toen er echt tekening in de strijd om de eindzege kwam, werd het een doel van me. Ik ben ongelooflijk blij en trots dat ik deze competitie heb kunnen winnen. Dit is een prijs die je niet even aan je erelijst kunt toevoegen.”
Grote kans dat ze in de toekomst niet eens meer een poging zal wagen. In verschillende media liet ze doorschemeren dat het einde van haar carrière – ooit begonnen na het zien van een commercial op de Amerikaanse televisie waarin de Nederlandse coach Wilma Boomstra schitterde als zeurend kind moest en zou shorttracken - in zicht is. Woensdag maakte ze evenwel een voorzichtige pas op de plaats. “Ik geef toe dat ik er wat over heb gezegd, maar ik ben er niet uit. Feit is dat het leven als atlete een pittig bestaan is. Dat gezegd hebbende vind ik vooralsnog dat de leuke aspecten het winnen van de mindere en zware kanten. Tussendoor denk ik ook aan zaken die het leven hebben te bieden, zoals het hebben van kinderen. Ach, in deze dagen ben ik vooral bezig met het wereldkampioenschap. Resultaten kunnen altijd een rol van doorslaggevende betekenis voor mijn toekomst spelen”, aldus Santos, wier olympische erelijst nog blanco is. In Beijing (2022) was ze op de 1000 meter (goud voor Suzanne Schulting) heel dichtbij een plak: vierde.