Niki Wories, nergens gelukkiger dan op het ijs

Terug op het ijs en in het strakke topsportregime dat nodig is om weer heel goed te zijn. Niki Wories glimlacht bij het vooruitzicht binnenkort opnieuw fulltime te kunnen trainen. Het afzien, het eindeloos oefenen op sprongen, pirouettes en andere elementen, en de teleurstellingen wegslikken: ze neemt het allemaal voor lief. Op dit moment bestaat er geen plek op de wereld waar ze gelukkiger is dan op het ijs.

Daar voelt ze de aanwezigheid van Annelies Wories, haar moeder en haar grootste supporter. Zij bereikte op 17 april 2023, na een bruut korte periode van ziekte, de eindstreep van haar leven. Het ging zó snel. Dinsdags hoorde ze dat de vermeende infectie veel erger was. In haar hele lichaam zwierven allesverwoestende kankercellen. In de nacht van vrijdag op zaterdag raakte ze in coma, en was er geen contact meer mogelijk. De maandag erop overleed Annelies, op 64-jarige leeftijd. “Zomaar weg, uit het niets.”

Al is het moeilijk, Niki kan er goed en rustig over vertellen. “Het was een zware tijd, maar we moeten verder. Zo is het leven ook bedoeld.” Kunstschaatsen was Annelies’ ultieme passie. In het wereldje kende iedereen haar, veel mensen belden voor advies. “Soms zat ze dagenlang aan de telefoon met andere moeders. Ik schaatste van mijn negende tot mijn zestiende in Dordrecht. Mijn moeder fungeerde als manager. Alles regelde ze voor me. Zij bracht me alle dagen met de auto vanuit Almere daarheen en terug. We woonden als het ware in die wagen. Meestal was het erg gezellig, een enkele keer wat minder. Wanneer ik op het ijs stond, was ze altijd trots. Reed ik in de training een foutloze kür, dan zei ze: ‘Oh, je bent ook de beste’. De band die ik met haar had, was zo speciaal. Op een bepaald moment ging het zover dat ze mijn wedstrijden niet meer durfde te kijken, omdat ze bang was dat haar zenuwen zouden overslaan op mij.”

Direct na de crematie van Annelies vloog Wories naar Montréal. Ze had werk te doen als disciplinemanager in het door haar georganiseerde trainingskamp voor de beste rijdsters en rijders van Nederland en een aantal coaches. Tijd om te rouwen gunde ze zichzelf amper. “Totdat ik daar in Canada op het ijs stapte en haar voelde. Ik hoorde haar stem, alsof er een connectie was. Het leek net alsof ze naast me stond. Toen al realiseerde ik me dat dit mijn manier van rouwen was. Heel anders dan wat andere mensen ervaren. Ik had op het ijs zoiets van waarom moet ik dit loslaten als ik dit nu nog kan?  Rouwen kan ik m’n hele leven op een andere manier, en tot het ogenblik waarop ik doodga moet ik m’n moeder missen. Schaatsen kan ik wél samen met haar doen.”

Neemt niet weg dat Wories ook was gaan houden van haar baan bij de schaatsbond. Gedurende het eerste jaar had ze veel moeite gehad zich staande te houden, en worstelde ze nog met haar vrij rigoureuze afscheid van de topsport. Het tij keerde echter; Niki vond haar route, bleek de gewenste vernieuwer én verbinder in de discipline en herwon stukje bij beetje het vertrouwen van de achterban. Ook de samenwerking met technisch directeur Remy de Wit verliep met de week soepeler.

Toch zal het heengaan van haar moeder een zetje zijn geweest de net ingeslagen weg alweer te verlaten. Ze herhaalt de zin dat ‘je soms niet weet waar het leven je brengt’ niet voor niets een paar keer in het gesprek. In oktober 2023 – volgens haar na een selectiewedstrijd in den Bosch – praatte ze op de parkeerplaats na met coach Thomas Kennes. “Hij zei plotseling: ‘Buiten het feit dat ik ontzettend blij ben met jou als disciplinemanager van de KNSB, want dat is geweldig voor het kunstschaatsen, denk ik dat het op dit moment niet heel goed is voor jou. Ik zie het in je ogen. Jij hoort op het ijs en nog niet aan de andere kant. Jij bent nog niet klaar’. Ik gaf hem gelijk. Dat zat inderdaad in mijn hoofd. Ik miste het ijs. Het spelletje. Maar zei ook dat ik het heel eng zou vinden terug te komen als rijdster, na een jaar te zijn gestopt. Er waren genoeg talentjes. Voor die rijdsters wilde ik er ook zijn. Het zou vervelend zijn als ik ineens zou verdwijnen.”

Ze grinnikt. “Thomas viel me in de rede. ‘Houd nou even je mond dicht. Kun je ook een keer in je leven naar jezelf kijken, en voor jezelf kiezen? Als je wilt schaatsen, is het nú. Niet volgend jaar, of het seizoen erop. Straks is het te laat’. Ik was niet gelukkig, dat zag hij. Het bracht me ertoe minder aan mezelf te twijfelen, zeker toen hij zei: ‘Ik geloof in je’. Dat was iets wat ik erg miste toen ik mijn carrière begon in Nederland..… Deze volgende fase in mijn leven wordt iets dat volledig van mezelf is en waar ík voor heb gekozen. Herinneringen en gebeurtenissen in je leven maken je tot wie je bent vandaag. Dat meegenomen denk ik dat ze me de kracht schenken om deze tweede episode van mijn loopbaan op de schaats aan te vangen.”

Met Kennes, even oud als Niki, aan haar zijde stort de zesvoudig Nederlands kampioene (van 2014-’15 tot en met 2019-’20) zich vol energie op het schaatsen. Het wordt weer van alles laten, gedisciplineerd leven en streven naar het hoogste. “Er zijn geregeld mensen geweest die me adviseerden lekker te gaan schaatsen. Ik wil helemaal niet lekker schaatsen! Het is me om het spelletje te doen, de hoge intensiteit en de doelen die je jezelf stelt. Presteren dus, en trots zijn op de resultaten, wellicht die van het wereldkampioenschap in Boston (24-30 maart 2025). Dat moet haalbaar zijn, schat Niki. Op deze baan werd ze in 2016 22e. “Het zou mooi zijn als ik me ervoor kwalificeer.”

Dat wil ze dan doen op de muziek die is gedraaid tijdens de crematie van mama, uit de film Gladiator. “Het nummer Now we’re free klonk vaak thuis. Ze vond het zelf heel mooi, en daarom leek het ons toepasselijk bij haar afscheid te laten horen.”

Mocht Niki zich plaatsen voor het WK, dan is Annelies er ongetwijfeld bij. “Het voelt alsof ze me zal helpen met het tweede hoofdstuk van mijn schaatscarrière. Zo nu en dan merk ik dat het heel confronterend is, wanneer er na een prima training door mijn hoofd schiet dat ik ’r even moet appen om het te vertellen. Ik vergeet dan dat dat er niet meer bij is.” Zou Wories dit interview hebben gegeven als ze niet zou zijn overleden? “Ik weet het niet. Ze heeft me, denk ik, wel de kracht gegeven om eindelijk eens voor mezelf te kiezen. Dat is heel lastig voor mij. Ik cijfer me gemakkelijk weg voor anderen. Het is een groot risico dat ik neem. Ik heb een baan, nu nog even tenminste, waarmee ik geld verdien. Zo meteen wordt het alleen geld uitgeven, en veel! Ik zal er een baantje bij moeten zoeken, misschien wel als trainster."

Coach Kennes sprak laatst weer een paar inspirerende woorden, die haar zorgen direct naar de achtergrond verdrongen. “’Wie kan er nou zeggen dat-ie op z’n 28e ballen toont door alles achter zich te laten en opnieuw te beginnen? Wat een levensles wordt dit. En ik weet zeker dat je er heel veel voor zult terugkrijgen’, meende hij. “Ik geloof hem.”