Ode aan tijdperk Wüst: ‘Het is magie en hogere wiskunde’

Voormalig schaatsster Andrea Verheijen-Nuyt heeft de Spelen van Beijing van twee kanten meegemaakt. Als vrouw van chef de mission Carl Verheijen en als één van de meiden van vriendinnengroep ‘Team Nuyt’, waar ze samen met Ireen onderdeel van is. Andrea: “Carl en Ireen hebben bij elkaar in de ploeg gezeten bij Schaatsteam TVM. Ik was net gestopt met schaatsen. Carl was een soort grote broer voor Ireen. Op die manier heb ik haar ook goed leren kennen. Ik denk dat zij samen tijdens de Spelen in Beijing wel wat extra aan elkaar hebben gehad. Hetzelfde geldt voor Sven.”

Team Nuyt is een vriendinnengroep bestaande uit (oud-)schaatssters die elkaar hebben gevonden in een gedeelde passie voor wintersport. Daarover later meer. De groepsapp draaide extra overuren tijdens het optreden van ‘Wonder Wüst’ in China. Andrea vertelt lachend: “Je wilt niet weten hoeveel appverkeer er heeft plaatsgevonden. We hadden een appgroep aangemaakt zonder Ireen. Niet om haar buiten te sluiten, maar we wilden haar niet storen met een bombardement aan appjes. Alles wat we op dat moment kwijt wilden, deelden we met elkaar. Vooral de zenuwen. De 1500 meter van Ireen was op een maandagochtend. We hebben met elkaar een videocall opgezet. Zo konden we alsnog samen kijken tijdens ieders werk.”

Oud-schaatsster Wieteke Cramer is een van de andere vriendinnen uit Team Nuyt en zat ook vol trots voor de tv. “Ik ben dol op het kijken naar de Olympische Spelen. Nu was het nog specialer, omdat het Ireen haar laatste wedstrijd was. Het viel ons op dat ze heel ontspannen was. In onze app verscheen regelmatig: ‘Jeetje, wat straalt ze!’ We twijfelden er niet aan dat ze er fysiek klaar voor was, maar het totaalplaatje moest kloppen. Op basis van hoe we haar zagen, wisten we dat het zo maar eens kon gebeuren dat ze wederom goud zou halen!”

Het vijfde olympisch goud op rij lukte, waardoor Wüst met recht de koningin van het pieken wordt genoemd. Wieteke legt nog eens uit hoe uniek dit is. “In het begin van het seizoen werd ze meestal geen eerste of soms zelfs met de hakken over de sloot derde, maar toch plaatste ze zich telkens voor de wedstrijden om de knikkers. Dit was haar opbouw en je wist dat er nog een uitschieter zou komen. Het overlijden van Paulien van Deutekom heeft hier ook een grote rol in gespeeld. Paulien zei altijd: ‘Kijk eens om je heen, geniet even.’ In haar laatste proces heeft zij ons meegegeven om te blijven genieten van het leven. Het blijft een groot verlies, maar ik denk dat Ireen zich nu veel bewuster is van het plezier hebben in alles wat ze doet. Dat straalt ze uit.”

Wieteke kent Ireen al vanuit haar jeugd en wist toen al dat zij ‘een grote’ zou worden. “Wij hebben nooit bij elkaar in het team gezeten. Wij schelen zes jaar. Zij zat in Jong Oranje en ik in de kernploeg. Wij konden het gelijk al goed met elkaar vinden. Ik weet nog dat ze een van haar eerste NK’s reed in Assen. Ze had vlak daarvoor een auto-ongeluk gehad, waar ze een whiplash aan over had gehouden. Ze had ontzettend hoofdpijn en baalde daarvan. Ik heb toen gedacht: ‘Jij zit nu nog achter mij, maar ik denk dat dat niet heel lang meer duurt.’  Zo geschiedde en het was zelfs erop en erover. Ireen was al snel geen directe concurrent meer. Het was de onbevangenheid en haar sterke mindset. Ze was heel vastberaden. Deze mooie combinatie zag je terug bij haar eerste Olympische Spelen in Turijn. Het was echt nog een meisje met een beetje dat schreeuwerige. Een echte gezellige, vrolijke meid. Dat is ze nog steeds. We hebben samen de grootste lol, maar ze is nu echt een dame geworden en iets genuanceerder”, vervolgt Wieteke met een knipoog.

Andrea voegt hier lachend aan toe: Ja, Ireen was een flapuit. Ze zei alles en het overkwam haar allemaal. Als je haar de laatste jaren ziet, overkomt het haar niet. Ze is heel doelbewust. Ook de verzorging van haar lijf en de trainingsprikkels die ze nodig had om het op de juiste momenten toe te passen, dat is een soort hogere wiskunde. Dat is echt heel erg knap. Ze heeft altijd zoveel plezier gehad om alles uit zichzelf te halen. Dat is een heel bijzondere gave, waar ze zelf misschien helemaal niet zo bewust van is geweest.”

Topsport is hard. Daarin is sociaal zijn geen pré. Toch heeft de Brabantse ook die eigenschap heel sterk. Ireen heeft een grote familie- en vriendengroep om zich heen. Wieteke: “Zij weet als sporter goed wat ze wil, wat ervoor nodig is en wie haar daarbij kan helpen om het hoogst haalbare te bereiken. Daar wijkt alles voor en tegelijkertijd verliest ze haar dierbaren niet uit het oog. Egoïstisch vind ik haar dus niet, maar dat moet ze natuurlijk ergens wel zijn als sporter. Daartegenover staat een supersociaal mens. Dat maakt haar zo compleet. Ze geeft duidelijk aan: ‘Tijdens de Spelen of tijdens een voorbereiding ben ik er even niet. Ik kom later weer in de lucht.’ Vanuit onze groep – dat zal ook bij haar familie en andere vriendinnen zijn – is daar altijd begrip voor. Ze neemt je mee in haar proces, waardoor je er alsnog onderdeel van bent.”

Andrea voegt toe: “Het sociale van Ireen zag je ook terugkomen in hoe ze de jongeren van Team Reggeborgh aan haar hand meenam. Ik denk dat ze dat een heel leuke taak vond. Bovendien vergeet ze daarbij niet zichzelf en beseft dat het ook om haar draait.”
 
Hard lachend biecht Wieteke op wat absoluut niet mag ontbreken in een ode aan Wüst. “Ze is de beste skiër van team Nuyt!” Andrea licht toe dat dit team ontstaan is tijdens de wintersport, onder het genot van wat drankjes en gezelligheid. “We gingen op skivakantie als groep schaatssters, die elkaar kenden uit de kleedkamer. Het was in een periode dat een aantal geen ploeg meer hadden en ik was de enige die net gestopt was. Toen ontstond het idee: ‘Dan beginnen we een eigen team, word ik jullie coach en noemen we het Team Nuyt.’ De schaatsploeg is er nooit gekomen, maar wel een team van vriendschap voor het leven. De kleur geel is ontstaan als oplossing, omdat we elkaar telkens kwijt waren op de pistes. We wilden eenzelfde kleur jas. Paulien zei meteen: ‘Dat moet geel zijn!’ Sindsdien is dat onze kleur geworden.”

Wieteke weet nog een leuke anekdote. “Ireen wilde ons haar wintersportgebied laten zien, waar ze met de familie altijd naartoe ging. De laatste lift terug naar ons dal ging om 17:00 uur. Ze bleef maar ouwehoeren, waardoor we om 17:01 uur bij de lift aankwamen. We mochten niet meer mee. Zelfs niet als olympisch kampioene. Ireen zette deze troef overigens niet snel zelf in. Dat deden wij, maar het hielp niets. Uiteindelijk hebben we een lift gekregen van mensen uit Eindhoven. Met z’n vijven zaten we achterstevoren in de auto. Het was hilarisch. We hebben het er nog over.”

De prestatie van Ireen die bij de meiden het meeste bijstaat is de gouden medaille op de 1500 meter op het WK in Inzell in 2019. Wieteke: “Daar zat zo verschrikkelijk veel emotie bij. Paulien was in januari overleden en een kleine anderhalve maand later waren we met elkaar in Inzell. De avond voordat Ireen moest schaatsen, vroeg ze: ‘Komen jullie nog even?’ We hebben samen wat gedronken. Commentator Herbert Dijkstra zei later bij de NOS: ‘Hier staat iets magisch te gebeuren.’ We hadden zoveel plezier en lol gehad, maar ook…” Er valt even een korte stilte… Ze vervolgt: “Het was zo waardevol die dag en dat weekend. Sowieso die hele week. Dat is absoluut de prestatie die het meest bijblijft.”

Dit brengt ons onherroepelijk op het ontstaan van de Paulien van Deutekom Foundation. Wieteke legt uit: Toen Paulien er nog was, ontstond het idee: ‘We hebben nog zoveel schaatskleding, wat kunnen we daarmee doen?’ We wilden dit gaan veilen of verkopen. We hadden nog niet echt een plan. Paulien wilde graag dat het naar een soort jeugdsportfonds zou gaan. Dat kinderen konden blijven sporten. Zover is het nooit gekomen, maar het idee was geboren. Toen ze was overleden, hebben we de veiling in praktijk gebracht. Het was een enorm succes. Na de eerste veiling konden we 50.000 euro overmaken naar ‘de Paulien studie’. Een onderzoek naar longkanker, vernoemd naar Paulien. We hebben een bijzonder contact met haar artsen, die ook deze studie leiden. De gele harten cheques die we aan hen overhandigd hebben, hangen in het VU medisch centrum. Dat maakt de samenwerking heel persoonlijk.”

Andrea sluit af met het verhaal over de vriendschapsring. “In de tijd van de ziekte van Paulien, wilde we samen iets hebben wat een mooie herinnering kon zijn of iets waardoor we een nog sterkere band met elkaar hadden. Voormalig schaatsster Ingeborg Kroon – ook een van de vriendinnen van Team Nuyt - zit in de metaalrestauratie en heeft een heel mooie ring ontworpen. Paulien wilde graag dat we deze allemaal om onze middelvinger gingen dragen als vijandig gebaar naar de kanker. Er hoefde van ons niets ingegraveerd te worden. De vorm en de middelvinger zeiden voor ons genoeg. Je ziet vaak dat Ireen er een kus op geeft en vervolgens naar boven wijst.”

Paulien blijft er altijd bij. Ook nu ‘The Greatest’ afscheid neemt van haar grote liefde schaatsen…
De liefde is en blijft wederzijds.

Meer informatie over de ISU World Cup Finale vind je op de kalenderpagina.