Redder des vaderlands is niet wat Xandra Velzeboer zich voelt

Dat laatste hoeft niet zo van de kleine blonde ijsfee uit Culemborg, van wie bekend is dat ze in de nabeschouwingen op races het liefst net zo rechttoe rechtaan aanstuurt op het einde van een gesprek als op de finish in een wedstrijd. De redder des vaderlands dus. “Zo wil ik mezelf niet zien. Ik vind dat het team echt supergoed heeft gereden, hoeveel mensen er een A-finale hebben bereikt, maar ook hoeveel er heel veel pech hebben gehad. Dat is kloten. Niemand moet echter twijfelen aan haar of zijn kunnen, dat hebben we allang gezien. Ook tijdens de trainingen of races waarin dingen mis gingen, dat hoort er soms bij, hoe k*t dat ook is op een WK", meent ze.

Toch, die ene gouden plak in een toernooi dat gedomineerd is door de ijzersterke Canadese ploeg (tien medailles, zes keer goud), ziet er van de buitenkant toch een beetje uit als een eenzame ster aan een donkere hemel. TeamNL heeft de jongste jaren – mede door de successen van Velzeboer – de status verworven van grootmacht, en om die te behouden zijn altijd overtuigende rapportcijfers nodig. Ze ontbreken in het verre Beijing. In dat licht bezien kan het beslist geen kwaad de topper die Xandra is als het lichtend voorbeeld te (blijven) nemen. Ze levert namelijk altijd, wat voor tegenslag ze onderweg naar nieuwe hoogtepunten ook tegenkomt.

Op de slotdag van de mondiale strijd in een sfeervol Capitol Indoor stadion is het niet anders geweest. Velzeboer verkondigt weleens dat ze in deze sport van vaak vallen en opstaan een atlete is die doorgaans die dans ontspringt. Tijdens de finale van de mixed relay doet ze de bewering evenwel geweld aan, wanneer ze met minder dan zes ronden te schaatsen in de bocht na de finish weg glibbert en beseft dat het goud gevlogen is. Zo’n mentale knauw doet geen mens goed, ook Velzeboer niet, bij wie ongetwijfeld de gedachte door het hoofd schiet dat ze nog wel een grote klus moet klaren: de individuele spurt naar goud op haar discipline.

“Superpech.” Zo noemt ze de val in de aflossing die is te wijten geweest aan het ongelooflijk slechte ijs, vol met gaten. “Maar als je om de prijzen knokt, houd je je niet in, want je wilt winnen. Ik brak weg, er was geen houden meer aan. Supershit! Bovendien had ik na dat moment pijn aan mijn enkel en vreesde ik het ergste. Gelukkig bleek snel dat er weinig aan de hand was. Ik kreeg een beetje tijd om te kalmeren en alles te checken voor de 500 meter zodat ik die helemaal vrij kon aangaan. Het was de kunst me niet meer te laten afleiden door wat er wel en niet was gelukt. Een WK Shorttrack bestaat uit losse evenementen. Voorheen begonnen we met de 500 meter, daarna had je dan automatisch een schone lei…”

Waar Velzeboer moed uit putte, waren de trainingsdagen voorafgaand aan de grote afsluiter van het seizoen. Rondetijden die iedereen verbaasden kwamen als vanzelf, terwijl ze niet eens merkte dat ze aan het schaatsen was. Vervolgens rolde er op de eerste finaledag als een medaille haar kant op (brons op de 1000 meter), het extra bewijs dat ze de topvorm had te pakken en het geweldige gevoel van de aanloop geen schijnwerkelijkheid was. “En…”, zo onderbrak ze zichzelf om de juiste woorden te vinden, “shorttrack is niets meer dan gewoon racen. Soms heb je die medaille niet, maar heb je wel goed geschaatst. Daar moet je dan aan denken. Niet aan het resultaat.”

Dat heeft ze gedaan, vanaf de kwartfinale. In de eindstrijd heeft de Canadese Rikki Doak haar zelfs kunnen passeren. “Oh, maar daar raakte ik totaal niet van de leg of in paniek. Ik wilde graag als eerste de bocht in, wetend hoeveel snelheid ik normaliter heb. In de positie die ik nu had, bleef dat hetzelfde. Mijn snelheid zou voldoende zijn om iedereen in te halen, die wetenschap hield me rustig. Toen ik weer terug op kop kwam, was het nog anderhalve ronde doortrekken”, zo schetst ze in een paar zinnen het allesbehalve spannende verloop van de finale. Eind goed, al goed? Voor Xandra Velzeboers gevoel zeker. Het is de vraag of de anderen van de selectie er ook zo over denken. Feit is dat er in een jaar, tot aan de Winterspelen, meer hobbels genomen dienen te worden dan iedereen misschien heeft gedacht.

Alle WK-uitslagen van de slotdag staan hier