'Schaatsen zit in Jordan Stolz, dat maakt het verschil'

Hij beweert zondag de vermoeidheid van drie dagen vlammen in de Ice Ribbon in Beijing onderhand te voelen. Althans: “Als ik nu nog een 1500 meter zou moeten rijden, zou het er weleens een te veel kunnen zijn. De 500 is geen probleem, daar kan ik me nog toe zetten. Maar nu even geen races kan ik denk ik wel gebruiken. Ik ga thuis weer een beetje aan de basis werken…”

Wij Nederlanders kunnen wild-enthousiast worden van zo’n fenomenale atleet voor wie de klok noch anderen serieuze tegenstanders lijken te zijn. In de Verenigde Staten heeft nauwelijks iemand weet van de zegereeks, laat staan de baan-, persoonlijke of nationale records die hij laat noteren met het ritme van een ratelende telex. Schaatsen boeit geen Amerikaan, Stolz’ daden op het ijs doen er dan ook niet toe.

Of het ooit verandert? Gabriel Girard, hoofdcoach van de Amerikaanse langebaanploeg en Bob Corby, persoonlijk begeleider van Jordan, denken dat de Winterspelen in Milaan de sleutel kunnen zijn. “Amerikanen volgen alleen de Spelen. Wil men begrijpen hoe bijzonder het is wat hij presteert, dan moeten we hem vergelijken met oud-basketballer Michael Jordan of (American football-speler) Tom Brady, die groter waren dan hun sport. Zij konden exceptionele dingen. Jordan eveneens. Alleen is dat niet bekend, omdat schaatsen in de VS niet bestaat in de periode tussen de Spelen. De mensen hebben geen referentie, want de resultaten of de manier waarop Jordan in de wereldbeker huishoudt, wordt niet gevolgd. Dat zal anders zijn na Milaan”, is de mening van de twee.

De hoofdpersoon wekt geen seconde de indruk over dergelijke vraagstukken te piekeren, of zich wat aan te trekken van het gebrek aan belangstelling in eigen land. Hoe minder reuring rond zijn persoon, des te eenvoudiger komt hij de dagen door. Want dan kan-ie zich puur bezighouden met zijn levenswerk: grensverleggend glijden naar een steeds nieuwe horizon. “Dat kan hij als de beste”, benadrukt Girard, een Canadees die tien jaar geleden de Nederlandse ploeg Justlease coachte, onder anderen met Ireen Wüst. “Jordan zit zo snel in de ‘zone’, dat maakt hem uniek. Wat dat precies is, kun je nalezen in boeken die over dit onderwerp zijn geschreven. Zoals hij dat kan, is heel speciaal.”

Sterker nog, het lijkt erop dat Stolz 24/7 van de flow profiteert, oftewel nooit het gevoel kwijtraakt waarnaar alle topsporters verlangen zodra de grote wedstrijden zich aandienen. Hem zien racen is een genot, maar de dagelijkse passage in het stadion van Beijing door de gang onder het ijs waar de media hem opwacht, is ook een belevenis op zich. Jordan gedraagt zich hoffelijk, luistert, poseert op verzoek, krabbelt handtekeningen op schaatsen van andere deelnemers, slaat niemand met een vraag over en geeft op alles antwoord. Zijn zinnen zijn niet te lang, meestal niet te diepgaand qua inhoud. Terwijl hij echter praat, is het ook alsof er een automatische ‘antwoordpiloot’ actief wordt en hijzelf wegzweeft van de mensen om hem heen, terug naar die zone, die flow of zijn eigen universum, dat van schaatsen. Daar kan hij vinden wat-ie dag en nacht zoekt: perfectie in zijn vak.

Stiekem is iedereen in de schaatswereld fan van hem. Daniel Greig liegt er niet over. “Ik ben coach, maar als we het over Jordan hebben, luister je naar een supporter”, zegt de Australiër van geboorte die aan Team Novus is verbonden. Wat hem zo boeit aan Stolz is de intrinsieke motivatie. “Die jongen houdt écht van schaatsen en van trainen. Dat straalt hij uit. Jordan bevindt zich in een proces dat bijna niemand zal begrijpen. Zo jong als hij is, doet hij zoveel goede dingen uit zichzelf. Volgens mij is iedere coach, ook de toppers onder hen, bang om hem ergens op te wijzen, omdat hij er dan alleen maar langzamer door zou gaan rijden.” Je hoort Greig euforisch worden. "Man, die passie…, ongekend.”

Hij ontkent niet dat er meer atleten stapelgek zijn van het spelletje, en die ervoor leven. “Dat zijn er vrij weinig. Je hebt topsporters die heel goed presteren, maar daarnaast ook aandacht besteden aan andere zaken van het leven. Stolz….”, zo onderbreekt Greig zichzelf om de geschikte woorden te vinden, “’t is of het schaatsen in hem zit. Hij beschikt over superveel energie, al heeft dat te maken met focus. Misschien willen meer mensen dat ook kunnen, maar ze missen die focus. Het leuke aan Jordan vind ik dat hij ons laat zien dat er nog een niveau hoger bestaat. Ik word door Stolz geïnspireerd. Hij zet me aan het denken, omdat hij dingen kan die een aantal jaar geleden voor onmogelijk werden gehouden. De lat komt zo heel hoog te liggen qua prestaties. Het is ingewikkeld – en dat lees je in studies – je explosiviteit te behouden en intussen je duurvermogen op te vijzelen. Bij de meeste sporters zie je een van de twee verdwijnen zodra ze willen combineren. Jordan houdt alles intact. Hoe dat kan? Ik snap dat niet.”

Het is de mysterie van een getraind mens op twee messcherpe ijzers die de liefde ervaart van ijs en die met hartstocht omhelst. Zoiets is nou eenmaal weinigen gegeven. En dat maakt Jordan Stolz heel bijzonder.