Een andere Nederlandse stayer reed anoniem zijn trainingsrondjes op de befaamde Medeobaan in de bergen bij Almaty. Ik heb het over Arjen van der Kieft. De Zwanenburger heeft zich dit seizoen aangesloten bij het nationale schaatsteam van Kazachstan onder leiding van Vadim Sajoetin. Het nieuwe overdekte ijspaleis in Astana vormt de uitvalsbasis voor de schaatsende Kazachen, maar voor een hoogtestage week de ploeg de laatste twee weken uit naar de op 1691 meter gelegen Medeobaan.
Met Van der Kieft was er voor het eerst sinds jaren weer een Nederlandse topschaatser op de verbluffende recordbaan, die in 1951 voor het eerst in het nieuws kwam. Op 5 februari van dat jaar reed Sofia Kondakova, een dag na de opening, met 1.36,8 een wereldrecord op de 1000 meter. De Russen waren zelf zo verbaasd over die tijd, dat die niet eens aan de ISU werd doorgegeven.
Er volgden al snel meer nieuwe toptijden, maar ook die werden angstvallig geheim gehouden. Alleen de 41,7 en 41,2 die Juri Sergejev in januari 1952 op de 500 meter reed, lekten wel uit naar het westen. Maar de wereldrecords die op de Medeo-baan door vrijwel onbekende rijders aaneengeregen werden, werden in de rest van de schaatswereld met de nodige scepsis ontvangen.
Dat de Russische minuut wel degelijk ook zestig seconden bevatte – vooral in Noorwegen werd daar openlijk aan getwijfeld! – bewezen de Russen toen ze vanaf 1953 bij het WK allround in Helsinki met goud (Oleg Gontsjarenko) en zilver (Boris Sjilkov) een grootse comeback maakten bij het herenschaatsen. De op Medeo gerealiseerde tijden werden vervolgens alsnog met terugwerkende kracht door de Internationale Schaats Unie in de recordboeken opgenomen.
Tot de komst van de overdekte ijspisten en de hooglandbanen van Calgary en Salt Lake City regende het wereldrecords op de sprookjesachtige 400 meter-baan in de schaduw van de Mochnataia, een bergreus die 4800 meter de doorgaans blauwe lucht insteekt. Totaal werden er in de bergen bij Almaty 126 wereldrecords aan diggelen gereden, 75 bij de vrouwen en 51 bij de mannen.
Na de onafhankelijkheid van Kazachstan in 1991 werd het te duur bevonden om de baan als internationale wedstrijdbaan in stand te houden en trad het verval in. Begin deze eeuw werd de baan gerenoveerd en is sindsdien vooral bij de inwoners van Almaty zeer in trek als recreatieve baan. De ijspiste wordt nog wel gebruikt voor nationale wedstrijden.
Zo reed Van der Kieft, als lid van de Kazachstaanse schaatsploeg, er op 17 oktober een trainingswedstrijd. 6.52 en nog wat op de vijf kilometer. 6.52? Is dat op deze wonderbaan niet een minuut te langzaam? Telt de Kazachstaanse minuut meer dan zestig seconden? “Nee”, ontzenuwt Arjen zijn tijd op de 5000 meter, “we reden onder slechte omstandigheden. Slecht ijs, harde wind. We hebben perfect getraind, de dagen ervoor en erna, maar het is een buitenbaan hé. En juist op de wedstrijddag was het slecht weer.”
Er liggen inmiddels plannen om de voormalige wonderbaan van een dak te voorzien. Als dat gebeurt, dan wordt Medeo vast en zeker weer die verbluffende wonderbaan van weleer. En zal er getwijfeld worden of de Kazachstaanse minuut wel zestig seconden telt.
Huub Snoep is hoofdredacteur van schaatsen.nl