Schaatsen is een sport die je tot op hoge leeftijd kunt beoefenen. Op de ijsbanen zijn duizenden masters actief. Wie zijn zij, waarom schaatsen ze, hoe organiseren ze dat en wat willen ze nog bereiken? Vandaag aflevering 2 in de serie Masters van het IJs: marathonschaatsster Jolanda Langeland (43).
Hollands Venetië 2012. Op het Giethoornse natuurijs boekte Jolanda Langeland de mooiste zege uit haar loopbaan als marathonschaatsster. Ze kijkt er nog altijd met een grote glimlach op terug. Twaalf jaar later, nu ze al eventjes met schaatspensioen is, zou ze die dag graag nog eens overdoen. Maar dan zonder oogkleppen op. “Samen met het gezin lekker genieten van de mooie omgeving, dat was er toen natuurlijk niet bij.”
Ruim tien jaar lang leidde ze het leven van een topsporter. Ze moest ernaast wel werken maar met steun van trouwe sponsors, inclusief haar ouders en vriend Nick, kon ze veel tijd aan het schaatsen besteden. “Ik heb altijd serieus voor mijn sport geleefd. Ik trainde hard en veel - er zaten zeker weken bij van twintig trainingsuren - en vond dat ook hartstikke mooi om te doen.”
Begonnen op de langebaan maakte Jolanda al vroeg de overstap naar het marathonschaatsen. Daar voelde ze zich direct thuis, zeker nadat ze het eerste officieuze NK jeugdmarathon op haar naam had geschreven. “Het wereldje beviel me goed, met ook wat minder druk erop. Ik vind het spelletje prachtig. Rijden in een groep is veel leuker dan in je eentje tegen de klok. ”
De Bedumse trad in 2001 toe tot de Topdivisie. Ze werd geen veelwinnares, maar ‘Langelandje’ genoot wel respect in het marathonpeloton. Op natuurijs kwam ze het best tot haar recht. Niet opgeven altijd doorgaan, dat was haar devies. Ook een zwangerschap en de bevalling van dochter Lennie in 2014 hielden haar niet tegen.
“Zes weken na de bevalling zat ik weer op de fiets. Ik wilde terugkomen om mijn loopbaan goed af te sluiten en was ook benieuwd wat er nog mogelijk was, wat ik uit mijn lijf kon halen. Maar ik ging te hard van stapel, het kostte heel veel energie. Je weerstand is laag en ik ging regelmatig over het randje. Snel ziek of een blessure, waardoor je weer terug werd geworpen. Het was te veel: je hebt je werk, de trainingen en die kleine er nog bij, en toch wil je terugkomen in het peloton. Achteraf denk je wel: waarom leg je jezelf nog die druk op? Maar ja, ik vond het leuk en wanneer is het genoeg? Het is gewoon moeilijk om keuzes te maken.”
In 2015 zette ze alsnog een punt achter haar loopbaan als marathonschaatsster. “Thuis stonden ze er nog wel achter, maar ik kon het zelf niet meer opbrengen.”
Langeland deed een stapje terug, vond meer balans tussen werk, gezinsleven en de sport. Ze werkt nu bij de provincie Groningen, als beleidsmedewerker fietsstimulering. In haar vrije tijd bleef ze fanatiek trainen, op maandagavond op IJsbaan Kardinge bij de IJsvereniging Groningen (YVG). Van die club werd ze als 5-jarig meisje reeds lid, samen met haar tweelingbroer Peter. “Hij had het meeste talent, maar koos op zijn twaalfde voor voetbal. Ik vond schaatsen vooral gezellig en leuk, was meer een laatbloeier.”
Broer Peter, die de liefde voor het schaatsen terugvond, maakt alweer jarenlang deel uit van haar trainingsgroep. Jolanda geniet van die maandagavonden. “Dit is toch het mooiste wat er is? In je eentje schaatsen is moeilijk en zwaar, maar in een groep is het genieten. Verstand op nul en lekker glijden op het ijs. Met alleen je lichaam als motor zoveel snelheid maken, dat vind ik nog altijd fascinerend. Aan stoppen denk ik zeker niet.”
Het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Veel masters sporten om fit en gezond te blijven en het fysieke verouderingsproces te vertragen. Maar de competitiedrang blijft lang aanwezig, ook bij Langeland. Zij rijdt op woensdagavonden marathonwedstrijdjes op Kardinge. “Omdat ik het leuk vind om mezelf uit te dagen. Kijken wat ik nog kan, mijn grenzen verleggen. Ook de competitie met anderen vind ik nog leuk.”
Ze beleeft er zelfs zo veel plezier aan, dat ze sinds vorig jaar weer rondrijdt in de landelijke Beloftendivisie. Broer Peter, ploegleider van Team Speelman/Exclusief Vastgoedbeheer, vroeg haar of ze nog een rijdster wist om zijn team te completeren. Na wat rondvragen stapte ze zelf in. Jolanda zou alleen invallen bij wedstrijden in het Noorden van het land, maar dat werd spoedig meer...
Ze reed zelfs nog twee keer mee met de Topdivisie, waaronder een race in Amsterdam, die werd gewonnen door Irene Schouten voor Marijke Groenewoud. Langeland reed hem uit, maar dat was met hangen en wurgen. “Ik had in tien jaar niet meer zo afgezien als die avond. Wat ging dat hard.” Waarom ze het deed? “Voor mezelf, om te zien wat ik nog in me heb. Wat kun je nog aan met relatief weinig trainingsarbeid. Ik hou ontzettend veel van mijn sport en wil gewoon nog altijd het beste uit mezelf halen.”
Met die insteek nam ze de afgelopen twee jaar ook deel aan de NK Marathon voor Masters, waar slechts een handvol vrouwen op afkomt. Zij rijden hun eigen titelstrijd binnen een race met de mannen van zestig jaar en ouder. Langeland won twee keer op een rij. “Leuk natuurlijk, al kun je je afvragen wat zo’n titel waard is met zo weinig deelneemsters. Maar bij de masters is het NK eigenlijk de enige wedstrijd voor vrouwen, dus daar doe ik graag aan mee.”
Liefst zou ze zien dat veel meer vrouwen van veertig-plus zich inschrijven voor dat masters-NK. “Hoe mooi zou het zijn als we daar met dertig vrouwen aan de start staan!” Ze snapt wel dat andere ex-topschaatssters niet meer staan te trappelen. “Maar ik kan mij ook niet voorstellen dat de liefde voor wat je jarenlang hebt gedaan, ineens helemaal weg is. Ik snap het dat je niet meer zo veel wilt en kunt trainen als vroeger. Maar met twee, drie trainingen per week kun je nog prima mee.”
Wat zijn haar ambities eigenlijk nog, als masterschaatser?
“Normaal gesproken stop ik na dit seizoen weer bij de beloften. Maar dat heb ik vaker gezegd, ik zie wel hoe het loopt. Zelf heb ik eigenlijk geen ambities meer als schaatser, al wil ik de sport nog wel zo lang mogelijk blijven beoefenen. Op zijn Gronings gezegd: deurgoan! Ik vind het wel mooi om jeugd te enthousiasmeren voor het schaatsen. De ervaring die ikzelf heb opgedaan wil ik graag delen met jonge talenten, ook als coach bij wedstrijden, marathon of langebaan. Op dat vlak heb ik zeker wel ambities.”
Met haar diploma ST-3 op zak traint Langeland reeds jeugdrijders van YVG, elke zaterdagochtend, en probeert ze de weer meer jeugd aan wedstrijden te laten deelnemen. Ze geeft ook schaatsclinics, zoals recent nog aan een groep die in januari naar de Oostenrijkse Weissensee afreist. Verder is ze secretaris van de IJsvereniging Bedum, die ook de lokale jeugd aan het bewegen en sporten probeert te krijgen, onder meer via skeelerclinics en schaatslessen op Kardinge.
“Het is mooi om iets terug te kunnen doen voor de sport die me zoveel heeft gebracht. Ik heb onwijs veel plezier beleefd aan al die schaatsjaren. Ik vind het nu supermooi om kinderen tips te geven, waardoor ze beter gaan schaatsen en ook zij genieten van de sport.” Dat alles doet ze op Kardinge, haar thuisbaan, waarvan de toekomst onzeker is. “Natuurlijk vind ik dat de baan moet blijven bestaan. Het is toch ondenkbaar dat een grote stad als Groningen geen kunstijsbaan meer zou hebben?”
Komende zaterdag (21 december) staat in Breda het volgende NK Marathon voor Masters op het programma. Is Langeland klaar om haar titel te verdedigen? Uhm, ze heeft zich afgemeld. De reden? “Dochter Lennie heeft die dag een wedstrijd en ik mag coachen. Bovendien is Breda wel een heel eind reizen, dus ik sla dit NK over. Nee hoor, dat doet geen pijn. Ik heb boven al twee mooie kampioenstruitjes hangen.”
Voor de titelstrijd hebben zich zes vrouwen ingeschreven, onder wie Danielle Bekkering, een andere ex-topper uit Groningen. Zij rijden hun wedstrijd samen met de mannen van 60+ en 70+. Aan het eind van deze wedstrijd, die begint om 13.00 uur, zijn dus drie kampioenen te huldigen. Een uur later beginnen de mannen van 50+ hun race om het NK-goud en om 15.00 klinkt het startschot voor de titelstrijd bij de mannen van 40+.
De kampioenen van vorig jaar bij de mannen waren: Harrie Klein Gebbink (70+), Arjan Bakker (60+), Robert Wierts (50+) en Arjan Elferink (40+).
Meer informatie vind je hier.
